Ответы. Биология ылымыны салалары Тірі табиаттаы згерістер жиынтыын зерттейді Биология
 Скачать 0.51 Mb.
|
|
Терінің қызметі мен құрылысы Ауаның қызуын, ылғалдылығын, жауын-шашынды, желді сезетін радиосезімтал: Тері Адам денесінің сыртқы жабыны:Тері Адам денесінің сыртқы жабынының қызметі:Қорғаныштық Терінің қызметі: Қорғаныш, сезгіштік, жылуды реттеу, қажетсіз заттарды бөлу Сыртқы ортаның механикалық әсерлерінен қорғайты: Терінің қорғаныштық қасиеті Тері қорғаныш қызметін атқарады себебі теріде: Рецепторлар бар Дене температурасының бірқалыпты деңгейде сақталуын қамтамасыз етеді: Терінің жылуды реттеу қызметі Терінің терімен бірге зат алмасудың кейбір өнімдеріен бөліп шығару қызметі:Зат алмасу Физикалық жұмыс кезінде жылудың теріден сыртқа шығарылу себебі: Тердің булануынан Терінің қызметіне жатпайды:Тасымалдау,қозғыштық,зәр шығару,витаминдер алмасуына қатысады Адамда тері қосымша қызмет атқарады:Тыныс алу Терінің қабаттары: 3 Терінің сыртқы қабаты:Эпидермис Эпидермис қабаты түзілген: Беткі қабаты өлі жасушалардан тұратын көп қабатты эпителийден Ағзаны микробтан, ультракүлгін сәулелерден қорғайтын тері қабаты:Эпидермис Терінің эпидермис қабатына тән:Жалпақ эпителий, мүйізгек, қара-қызыл түсті түйінді Эпидермис қабатының құрылыс ерекшелігі: Жалпақ эпителий Эпидермистің ең жоғарғы (үстіңгі) қабаты:Мүйізгек Эпидермистің ішкі қабаты: Өсуші Құрсақта, білекте, мойында эпидермис қабатының қалыңдығы: 0,02-0,05 мм Эпидермис қабаты қалың болатын дене бөлігі: Табан, алақан Эпидермистің астындағы терінің негізгі қабаты: Дерма Терінің ортаңғы қабаты:Нағыз тері қабаты (дерма) Дерманың емізікшелі қабаты: Қантамыр, жүйке талшықтары,лимфа тамыр орналасады Түктің түбірі,май, тер бездері орналасады:Дермада, торлы қабаты Дерманың торлы қабатының қызметі:Тірек, сүт бездері орналасады Терідегі май бездерінің маңызы: Жұмсақтық пен серпімділік, су өткізбейді, құрғап кетуден сақтайды Май безінің қызметі: Теріні майлайды Тер бездерінің қызметі:Дене температурасының тұрақтылығын Тер бездері көп шоғырланған:Алақанда, табанда, қолтықта, тізе астында Тері бездері арқылы сыртқа шығарылатын заттар:Су мен тұз Адамның тер арқылы тәулігіне жоғалтатын су мөлшері:1,5 л Терінің ішкі қабаты:Тері асты шел қабаты Теріні зақымданудан, салқынданудан сақтайтын тері қабаты:Май клечаткасы (гиподерма) Тері астындағы май клетчаткасының қызметі:Май қорға жинақталады Терідегі қоректік затпен энергия «қоры» болып есептелетін: Шел қабаты Тері рецепторының орналасқан қабаттары:Ішкі Терінің қосалқы бөлімдері:Түк, тырнақ, шаш, мүйіз Терінің мүйізді түзілістері:Шаш және тырнақ Бас терісінде қалың өскен түктері: Шаштар Шаш жылтырлығы мен жұмсақтығы байланысты: Май бездеріне Шаш пайда болады: Терінің мүйізді қабатынан Саусақ ұштарының сыртында орналасқан жалпақ мүйізді түзіліс:Тырнақ Тырнақтың қызғылт түсті болу себебі: Тырнаққа қылтамырлар жақын орналасқандықтан Адамның қалыпты дене температурасы 36,5-36,9C Күн өткенде көрсетілетін алғашқы жәрдем:Адамды салқын жерге әкеліп, маңдайына салқын шүберек қою Есінен танған адамға су беруге болмайды: Жұтыну рефлексі бұзылып,су өкпеге кетіп қалады Аяз әсерінен теріде болады:Үсік Үсіген кезде көрсетілетін алғашқы жәрдем:Жылы затпен орап, жылытатын сусын ішкізу Ыстықтан, қайнаған су мен ыстық темір, от және химиялық заттардан болады: Күйік Тері күйгенде көрсетілетін алғашқы көмек:Суық сумен шайып, марганцовканың әлсіз ерітіндісімен сүртіледі Тері қызарып,ісініп көпіршіктер пайда болса,қай дәрежелі күйікке жатады:2 Тері бетінде кездесетін қара,түйінді өсінді ол:Мең Тері аурулары:Қотыр, сүйел, теміреткі Күбіртке: Тырнақ көбесінің іріңдеп қабынуы Тері ауруларын емдейтін дәрігер:Дерматолог Бас терісі гигиенасына жатпайды: Шашты химиялық әдіспен бояу Қысы жазы адамның дене температурасы:36,6С Адамның дене t0-нан жоғарғы t0-лы жерде тіршілік етуіне әсер ететін:Тердің көп бөлінуі Жылудың түзілетін жері:Бауыр мен бұлшықеттерде,тері мен өкпелерде Адам денесіндегі жылу реттеледі: Физикалық, химиялық жолмен Жыныс жүйесі Аталық жыныс жүйесіне жататындар: Аталық тұқым бездері, оның өзектері, қосалқы жыныс бездері, жыныс мүшесі Сыртқы аталық мүшелер: Ұма, жыныстық мүше Ішкі аталық жыныс мүшелеріне жатады: Аталық бездер, қосалқы бөлімдер Аталық жыныс мүшелерінің қосалқы бөлімдері: Қуықасты без, ұрықтық көпіршіктер, шәует шығаратын түтік Аталық жыныс бездерінен түзіледі: Сперматозоид, тестостерон Сыртқы аналық мүшелер:Шүртекей, үлкен мен кіші жыныстық жапсарлар Ішкі аналық жыныс мүшесі:2 аналық без, жатыр, 2 жатыр түтігі, қынап Аналық жыныс мүшесіндегі жұп мүше: Аналық без, жатыр түтігі Аталық тұқым пен жұмыртқажасушаларын аралас бездерге жатқызады, себебі: Жыныс бездерінен шығатын бөлінді қанға және жыныс мүшесіне шығады Аналық жыныс бездерінде түзіледі: Жұмыртқа жасуша Аналық жасуша бұл: Жұмыртқа жасуша Адам ағзасындағы ең үлкен жасушалар: Жұмыртқа жасуша Қуықтың артқы тұсындағы жамбас қуысында орналасқан алмұрт пішінді бұлшықетті мүше: Жатыр Жамбас қуысында орналасқан құты тәрізді ұрық дамитын жер:Жатыр Аналық жыныс мүшелерінің ауруын емдейтін дәрігер: Гинеколог Аталық пен аналық жыныс жасушаларының қосылуы: Ұрықтану Жұмыртқа жасушасымен қосылатын сперматозоид саны: 1 Ұрықтану кезінде миллиондаған сперматозоидтың біреуі ғана жатыр түтігінде жұмыртқа жасушасымен қосылады. Басқа сперматозоидтардың жұмыртқа жасушасына ене алмау себебі: Ұрықтанған жұмыртқа жасушасының сыртында қабық құралады Ұрықтану жүреді: Жатыр түтігінде Адамның ұрықтанған зиготасы бөлшектен бастайды: Жатыр түтігінде Адам ұрығы дамитын орын: Жатыр Ұрықтанған жұмыртқа жасушасы: Зигота Энтодерма: Ішкі ұрық жапырақшасы Сыртқы ұрықтық жапырақшасынан дамиды: Жабын эпителий, жүйке жүйесі, сезім мүшелері Нейрула сатысы кезінде эктодерма қабатынан дамиды: Тері, ми, жұлын, бокал тәрізді 2 көз, есту мен иіс сезу мүшелері Эктодермаға орналасқан жұлдызша тәрізді жасушалардан құралған ұлпа: Жүйке Ортаңғы ұрықтық жапырақшадан дамиды: Дәнекер ұлпасы, қанайналым мүшелері, зәр шығару, көбею мүшелері Нейрула сатысы кезінде мезодерма қабатынан дамиды: Шеміршек, қаңқа, бұлшықет, желі, бүйрек, қантамырлар Ішкі ұрықтық жапырақшадан дамиды: Асқорыту мүшелері, бездері, тыныс алу мүшелері Нейрула сатысы кезінде энтодерма қабатынан дамиды: Бауыр, ұйқыбезі, өкпе Ұрықтың дамуы кезінде түзілетін арнайы қабық: Қағанақ Алғашқыда сәбидің денесі қапталады: Қағанақпен Жүктіліктің үшінші айында анасы мен ұрықтың ұлпаларынан түзіледі: Ұрықжолдас Ана мен ұрық арасындағы өзара байланыс жүзеге асады:Ұрықжолдас арқылы Ұрық қоректік заттарды төмендегідей күйде пайдаланады: Еріген Ұрықтың алғашқы екі айға дейінгі дамуы: Ұрықтық Ұрықтың екі айдан кейінгі дамуы: Нәрестелік Ана құрсағында нәрестенің дамуы: 280 күн Адам ұрығында жүйке жүйесінің түзілуі басталады:Үш апталық ұрығында 1 айға дейінгі бала: Нәресте Емшектік кезең: Мойыны бекиді, отырады, еңбектейді, жүруге талпынады Бөбек кезеңі: 1 жасқа дейін Мектепке дейінгі естияр кезең: 3-6жас Жасөспірімдік кезең:Қыздар 11-15 жас, ұлдар 12-16 Сүт тістері толық шығатын даму кезеңі: Мектепке дейінгі сәбилік кезең Мектепке дейінгі сәбилік (ерте балалық) кезең: Жаңадан көптеген қозғалыс дағдылары қалыптасады, жүреді, сөйлейді, ойлау қабілеті дамыған Баланың әрнәрсені білуге құмарлығы жоғары, «сұрақтар сатысы» деп аталатын кезең: Мектепке дейінгі Мектепке дейінгі естияр кезең: Қоршаған дүниеге қызығушылығы пайда болады Бұл кезеңде бала үшін ойынның маңызы зор, денесі өседі, көңіл-күйі қалыптасады Мектепке дейінгі естияр кезең Ұлдар мен қыздар дене бітіміндегі айырмашылықтары айқын байқалатын кезең: Жасөспірімдік Қыз балаларда кеудемен тыныс алу қалыптасқан кезең: Жасөспірімдік Баланың туғаннан бастап 3жасқа дейінгі даму кезеңдері:Емшектік,нәрестелік,мектепке дейінгі сәбилік Екінші жыныстық белгілердің реттелуі: Жыныс гормоны арқылы Ұлдың екінші реттік жыныс белгілерінің дамуына жатады: Мұрты өсіп, дауысы жуандап, бойы өседі Нәресте үйге келгендегі алғашқы тойы: Шілдехана Мінез-құлық және психика Жануарлардың мінез-қылықтарының күрделенуіне себепші: Жүйке жүйесінің жетілуі Қоғамдасып-бірлесіп тіршілік ететін жануарларға тән мінез-құлық: Топтық Рефлекс ұғымын ғылымға алғаш рет енгізген француз ғалымы: Р.Декарт Ми қыртысының рефлекстік қызметін ғылыми тұрғыда түсіндірген ғалым: И.М.Сеченов 1863ж. «Ми рефлекстері» ғылыми еңбектің авторы: И.М.Сеченов Рефлекс туралы ілімді ары қарай толықтырып дамытқан көрнекті орыс ғалымы: И.П.Павлов Шартты және шартсыз рефлекстер туралы ілімді ашқан ғалым: И.П.Павлов Жоғарғы дәрежелі жүйке қызметі деген ұғымды ұсынды:И.П.Павлов «Жоғарғы жүйке қызметінің физиологиялық негізін салушы» деген ұғымды ұсынды: И.П.Павлов Жануардағы жоғары дәрежелі жүйке жүйесінің мінез-құлық физиологиялық негізін қалаушы ғалым:И.П.Павлов Ағзаның арнаулы қызмет атқару жүйесі туралы теория жасаушы,ағзаның өзін-өзі реттеу идеясын дамытушы академик:И.П.Павлов 1-ші, 2-ші сигналдық жүйе туралы ілімді жасады: И.П.Павлов И.П.Павлов ... әдісі арқылы шартты рефлекстерді зерттеді: Фистула И.П.Павлов ... тәжірбие жасау арқылы шартты рефлекстерді зерттеді: Итке Шартсыз рефлекс: Туа пайда болады, тұқым қуалайды, өмір бойы өзгермейді Тағамдық шартсыз рефлекс: Жаңа туған нәрестенің алғаш рет анасын емуі Қорғаныштық шартсыз рефлекс: Жарыққа кірпік қағу, қарашықтың тарылуы,бір затты жақындатқанда көзді жұму Бағдарлаушы шартсыз рефлекс: Таныс емес затқа басты бұру Жануарлардағы шартсыз тітіркендіргіш бұл:Тамақ Белгілі жағдайда қалыптасқан (пайда болған) рефлекс: Шартты рефлекс Шартты рефлекс доғалары міндетті түрде өтетін жер: Үлкен ми сыңарлары қыртысы Шартты рефлекс: Әрбір дараның жеке өзіне тән, тұқым қуаламайды, жүре пайда болады Шартты рефлекске жатады: Темекі шегу, дыбысқа жауап беру, жарық Туа пайда болған ретті тізбек арқылы бір-бірімен байланысқан шартсыз рефлекстер жиынтығы:Түйсік (инстинкт) Шарты мен шартсыз рефлекстердің үйлесімділігі негізінде жасалатын күрделі әрекет:Инстинкт Айналадағы заттардың, құбылыстардың сезім мүшелері арқылы бейнеленуі: Түйсік Орталық жүйке жүйесіндегі тежелу құбылысын ашқан ғалым:И.М.Сеченов Организмнің қорғаныш тежелуі: Ұйқы Ұйқы рефлексін зерттеген ғалым: И.П.Павлов Ми қыртысында жиі электр толқындары пайда болатын ұйқы кезеңі Тез Тез ұйқы кезінде баяу толқындар тез ырғақты толқындарға ауысады:Зат алмасу күшейеді Тез ұйқы кезіңде:Зат алмасу күшейеді, қан қысымы артады, тынысалу,тамырдың соғуы жиілейді, адам ұйықтап жатса да миы қарқынды жұмыс істейді Баяу ұйқы кезінде:Қан қысымы төмендейді, тыныс алу, тамырдың соғуы баяулайды, бұлшықеттер босаңсиды, адам тез ұйқыға кетеді Ұйқы бұзылудың кең тараған түрі:Ұйқысыздық Жүйкенің жұқаруынан,ұзақ уақытқа созылған ауыр ақыл-ой еңбегімен, мазасыздықтан пайда болады: Ұйқысыздық Сирек кездесетін қимылсыз ұйқы ауруы:Летаргия Тыныш ұйқыны қамтамасыз етеді: Бөлмені желдету Адамның қалыпты ұйқысының уақыты:8 15 жасар жасөспірімнің ұйықтау уақыты: 9 сағат Адамның жоғарғы жүйке әрекеті:Ойлау, түйсіну, зейін, еңбек, сөз, сана Жеке адамның іс-әрекетін жинақтап сақтау және оны қайта ми арқылы елестетіп айту:Ес Тек адамға ғана тән айналадағы бар нәрсені псиxологиялық бейнелеудің көрінісі:Сана Адамның өз тәжірибесін еске түсіруі, сақтауы, елестетуі: Есте сақтау Есте сақтау мен ойлау:Үлкен ми саңырларының қыртысымен байланысты Есте сақтаудың түрлері: Механикалық, саналы (ерікті), еріксіз Есте сақтудың төмендеуі немесе бұзылуы:Амнезия Ой еңбегінің қызметі ... жұмысымен байланысты: Үлкен ми сыңарлар қыртысы Ой еңбегінің гигиенасына жатады: Әрбір 30-40 минутта тынығу Адамның түрлі қиындықтарды саналы түрде жене білу қабілеті: Жігер Арнайы қабілеттілік түрлері: Спорттық, математикалық, музыкалық Доминантты (басым) принципін ашты: А.А.Ухтомски Мінез-құлықты басқарудағы доминантты принциптің мәні: Қызығушылықтан туындаған қажетсінудің организмнің мінез-құлқын басқару Ер адам мінезіндегі негізгі ерекшеліктер:Табандылық, әжеттілік Жасушаның химиялық құрамы Жасушаның 98% құрайтын макроэлеметтер: Оттегі, сутек, көміртек, азот Жасушада ең көп мөлшерде кездеседі: Оттек Биоэлементтер: Күкірт, фосфор Микроэлементтер: Кобальт, йод, молибден Ағзада никель жинақталады: Ұйқыбезінде Тілдің сілемейлі қабықшасында кездесетін химиялық элемент: Қалайы Бүйректе болатын химиялық элемент: Кадмий Көздің торлы қабығында болатын элемент: Барий Гипофиз безінде болатын элемент: Хром Май ұлпасында болатын элемент: Бор Мидың ақ затында болатын элемент: Молибден Азот айналымы үшін қажет элемент: Молибден Бор элементі жетіспеуінен ауруға шалдығатын өсімдіктер: Қант қызылшасы, зығыр Топырақта жеткіліксіз болғанда жапырақтардың бозаруына әсер ететін:Магний Фотосинтезді тездететін химиялық элемент: Магний Өсімдік жапырақтарының теңбіл ауруына шалдығуы: Мырыштың азаюынан Жасушаның құрамындағы бейорганикалық заттар: Су, минералды тұздар Жасуша құрамындағы судың мөлшері:75-80% Су тіршілік көзі, себебі: Жақсы еріткіш болғандықтан жасушаға заттардың енуін, ыдыраған заттардың жасушадан шығуын қамтамасыз етеді Су ионды заттарды еріте алады, себебі: Оның молекулалары полярлы Аттас зарядталған иондарда: Электрондарға қарағанда протондар көп Адамның қал-жағдайына жақсы әсер етеді: Теріс зарядталған ион Минералды тұздардын құрамына кіреді: Са, К, Mg, Na Молекуласының құрамына көміртек немесе оның қосылыстары кіретін, сондай ақ ауада және оттекте жанатын заттар: Органикалық қосылыстар Жасушаның құрамындағы органикалық заттар: Нәруыз, көмірсу, май, нуклеин қышқыл Жануар жасушасында 1-5% болатын органикалық зат:Көмірсулар Көмірсу терминін қалаған ғалым:К.Шмид Ағзадағы негізгі энергия қоры:Көмірсу Көмірсулардың жасушада атқаратын қызметі: Энергетикалық қуат көзі Тәтті тағамды көп жегенде, адам тез толады себебі: Көмірсу ағзаға көп түссе майға айналады Тірі ағзада жүріп жатқан ашу және тотығу процестеріне қатысады: Пирожүзім,сүт қышқылы Зат алмасуға, фотосинтезге қатысатын тетроза: Эритроза Пентозаның өкілдері: Дезоксирибоза, рибоза Көмірсулар ыдырайды:Глюкозаға Қарапайым көмірсу-моносахарид: Глюкоза, галактоза, фруктоза Гексозаға жатады: Глюкоза, фруктоза, галактоза Алты атомды көмірсулар өкілі: Глюкоза, фруктоза, галактоза Дисахаридтерге жататын: Сахароза Полимерлер болып саналатын көмірсулар: Полисахаридтер Көмірсудың ішіндегі полисахаридтер: Целлюлоза, крахмал, гликоген Адам күнделікті пайдаланатын көмірсулар: Қант, крахмал, фруктоза Суда ерімейтін жануар крахмалы: Гликоген Жануарларда қорға жиналатын көмірсу: Гликоген 1 гр. көмірсу молекуласы ыдырағанда бөлінеді 17,6 кДж 1 гр. ақуыз толық ыдырағанда бөлінетін жылу мөлшері:17,6 кДж 1 гр. май ыдырағанда бөлінетін энергия: 38,9 кДж Жасуша құрамындағы майлардың мөлшері:5-10 % Жануар жасушасы құрамындағы майдың мөлшері:10-20% Майлар ыдырайды: Глицерин, май қышқылына Су көзі: Май 1 кг май тотытығып ыдырағанда түзілген су: 1,1 кг Липидтердің қызметі: Энергетикалық Мөлшері мен тіршіліктегі қызметі жағынан жасушаның ең маңызды ағзалық заты: Нәруыз Аминқышқылдарынан тұратын күрделі биополимер: Нәруыз Ақуыз (нәруыз) молекуласының мономері: Аминқышқылдар Нәруыз молекулаларындағы аминқышқылдарының саны: 20 Аминқышқылының құрамына кіретін топтар: СООН, NH2 Ақуыз құрамына енеді: C,O,H,N,S,P Жасушада әрі фермент, әрі гормон,әрі құрылыс материалы:Ақуыз Нәруыздың қызметі: Құрылыс, тасымалдау, қозғалыс, қорғаныштық, ферменттік, энергетикалық Жасушадағы түрлі реакциялардың жүру жылдамдығы ақуыздың ... қызметіне байланысты : Катализаторлық Қозғалыс қызметін атқаруға қатысатын нәруыз: Миозин Жасушада ақуыздың атқармайтын қызметтері:Еріту Жасуша заттарының ішінде ақуыздың мөлшері: 10-20% Бір жасушада болатын ақуыз түрлері:1000-ға тарта Жай нәруыздарға (протеиндерге) жатады: Альбумин, глобулин, гистон Жұмыртқаның, қан сарысуының, сүттің құрамында болады: Альбумин Жасушадағы су мен денедегі сұйықтықты реттейтін нәруыз: Альбумин, глобулин Гистондар кездеседі:Жануарлар мен өсімдіктер жасушаларының ядросында Протеидтер гидролизденгенде ыдырайды: Аминқышқылы, көмірсуға Фосфопротеидтер: Фосфор қышқылының қалдығы бар күрделі нәруыз Гликопротеидке жатады: Муцин, фибриноген Зиянды нәруыз: Токсин «Орақ пішінді жасушалы анемия» ауруын ашқан ғалым: Л.Полинг Нәруыздардың реттік құрылымы: 4 түрлі Нәруыз молекуласындағы аминқышқылдары қалдықтарының арасындағы байланыс: Пептидтік Нәруыздың І реттік құрылымындағы байланыс: Пептидтік Нәруыз молекуласының үшінші реттік құрылымындағы байланыс:S=S Нәруыздың табиғи пішіндеріне қарай бөлінеді: Фибрилдік, глобулдық Полипептидтік тізбектері шар тәрізді болатын нәруыздар: Глобулдық Жұмыртқа нәруызыының қыздырғаннан кейінгі тығыздалуы:Денатурациялану Денатурациядан кейін нәруыздың: Құрылымы өзгереді Денатурацияға ұшырайтын нәруыз құрылымының өзгеруі: Алдымен ІІІ, одан кейін ІІ Денатурация бөлінеді: Қайтымды, қайтымсыз Нәруыз молекуласын зерттеген ғалымдар: А.Браконн, Я.Беккори, Э.Фишер Аминқышқылы арасындағы пептидтік байланысты анықтады: Э.Фишер 1736ж. нәруызды зерттеді: Беккори 1806ж. аспарагус өсімдігінен аспарагин алған: Р.Ваклен, К.Робике 1820ж. француз ғалымы ақуызды ыдырату арқылы глицинді алды: А.Браконно 1839ж. нәруызды «протеин» деп атаған нидерландтық ғалым: Мульдер Нуклеин қышқылдары Нәруыз молекуласының синтезделуіне матрицаның рөлін атқарады: Нуклеин қышқылдары Жасуша ядросы құрамына нуклеин қышқылын тапқан ғалым: Ф.Мишер Лейкоциттердің ядросынан нуклеин қышқылын тапқан:Ф.Мишер Нуклеин қышқылдарында төрт нуклеотид болатынын ашты: Э.Чаргафф Нуклеин қышқылының құрамы: Сутегі, оттегі, көміртегі, фосфор Нуклеин қышқылының мономері: Нуклеотид Нуклеин қышқылдарының түзілетін орны: Ядро Нуклеин қышқылдарының атқаратын қызметі: Ақпараттық Нуклеин қышқылдарының ақпарат беретін заты: Нәруыз Пуриндік (екі сақиналы) негізге жатады: Аденин, гуанин Пиримидандік (бір сақиналы) негізге жататын нуклеотидтер: Цитозин, тимин, урацил Екі еселі сутекті байланыс: Аденинмен тимин аралығында Үш еселі сутекті байланыс: Гуанинмен цитозин аралығында Нуклеин қышқылына жатады: ДНҚ, РНҚ ДНҚ молекуласының құрылымдық моделін жасап, 1953 жылы халықаралық Нобель сыйлығына ие болды: Дж.Уотсон, Ф.Крик Аденин байланысады тек: Тиминмен Гуанин байланысады: Цитозинмен Цитозинге (Ц) комплементар нуклеотид: Гуанин (Г) Генетикалық ақпаратты сақтайтын қос тізбекті жоғары молекулалы полимер: ДНҚ ДНҚ молекуласының табиғаты: Екі орамды ДНҚ нуклеотидтердің компоненттері: Азотты негіз, көмірсу дезоксирибоза, фосфор қышқылының қалдығы ДНҚ молекуласының құрамына кіретін нуклеотидтердің түрінің саны: 4 ДНҚ құрамындағы нуклеотидтерінің азотты негіздері: Аденин, гуанин, цитозин, тимин ДНҚ молекласының құрамына кірмейтін азотты негіздерінің түрі: Урацил ДНҚ тізбегіндегі азотты негіз аденинге қарама-қарсы нуклеотид: Тимин ДНҚ нуклеотидтерінің бір-бірінен айырмашылығы: Азотты негіздердің құрылысында ДНҚ-дағы бескөміртекті қант: Дезоксирибоза Нуклеотидтердің әрбір тізбегі өзара байланысады: Дезоксирибоза мен фосфор қышқылының қалдықтарымен ДНҚ молекуласының атқаратын қызметі:Тұқымқуалаушылық ақпараттарын тасымалдау ДНҚ молекуласының комплементарлы тізбегі бір-бірімен жалғасатын химиялық байланыс: Сутекті ДНҚ молекуласының екі еселенуін атайды: Редупликация ДНҚның екі еселенуін зерттеген ғалымдар: М.Месельсон, Ф.Сталь ДНҚның екі еселенуіне қатысатын ферменттер: Полимераза, лигаза ДНҚ молекуласының редупликациясында сутектік байланыстарды үзетін фермент:Полимераза ДНҚ полимераза ферментін ашқан америкалықбиохимик: Артур Корнберг ДНҚ-ның үзінді түрінде екі еселенетінің анықтаған ғалым: Р.Оказаки ДНҚ үзінділерін біріктіретін фермент: Лигаза Лигаза фермменттерінің қасиеттерін зерттеген америкалық ғалымдар: Ричардсон, Вейс РНҚ құрамындағы азотты негіздер: Урацил, аденин, гуанин, цитозин РНҚ молекуласының құрамындағы моносахарид: Рибоза РНҚ молекуласының тізбегі: 1 РНҚ молекуласының түрлері:Ақпараттық, рибосомалық, тасымалдаушы ДНҚ-дан көшіріп алған тұқымқуалау ақпаратын рРНҚ-ға жеткізетін: аРНҚ Ақпараттық РНҚның қалған бөліктерінің бір-бірімен жалғануы:Экзон АТТГГЦАТГ ДНҚ тізбегінің комплементарлы бөлігі:ТААЦЦГТАЦ |