|
Методичка Язык 4 кл.. Элканланы С. М., Айбазланы З. С. Къарачай тилни дерслери 4 класс Устазгъа методика болушлукъ Биринчи чыкъгъаны КъарачайЧеркес республиканы Окъуу эмда илму
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Сёзлеуню магъанасы
| Дерсни тюрлюсю: Джангы керекни (материалны) билиу
| Дерсни борчу:
*сыфатны белгили ышанларын ачыкълай билирге юретиу;
*текстде сёзлеу бла сёзтутушланы табаргъа юретиу;
* сёзлеулени тилде хайырландырыугъа юретирге;
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*башха тилни кесеклерини ичинде сёзлеуню табаргъа;
* айтымда сёзлеуле бла сёзтутушланы айырыргъа;
*сёзлеулени тюз хайырландыра билирге;
| Дерсни чегини:
* окъуу борчну окъургъа бла билирге, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
*болушлукъ бла оюм этерге;
* оюмну юлгюлеге келишдирирге, тинтерге;
*этген ишлерини тюзлюгюн ангылатыргъа.
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Сёзню лексика магъанасыны юсюнден иш»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| *Къангада берилген сёзтутушланы къуралгъанларына кёре, къауумлаб джазаргъа теджейди: дженгил челекле, ауур солуйду, ариу гоккала, дженгил барадыла, ауур машок, ариу джазады, сууукъ суу, сейир китаб, сууукъ къарады, сейир сёлешдиле. Эки сёзтутуш бла сохтала кеслери айтымла къураб джазарыкъларын ангылатады.
| * Сёзтутушланы окъуйдула. Эки къауумгъа бёлюрге теджейдиле, атланы санларына кёре
| Керекли билимни келишдириу
| Сёзтутушланы къаллай ышанларына таяныб къауумлагъанларын сорады.
*84 – чю бетде дерсни темасын табаргъа теджейди. Дерсни окъуу борчун кесгин этерге болушады.
| *Эки къауумгъа башха тюрлю бёлюрге излейдиле. Къыйынлашхан кёзюуде соруула салыб къауумларгъа кюрешедиле. Билген билимлери аз болгъанын ачыкълайдыла. Окъуу китаб бла хайырланыргъа теджейдиле;
*Теманы окъуйдула, окъуу борч саладыла
| Солуу такъыйкъа: («Дуркъу – дуркъу», «Джюу, джюу, ала» д. б.)
Билиу ишни къурашдырыу
| *Сохталаны барына да 188 – чи ишни этдиреди. Къачан? Къайда? Къалай? деген соруулагъа джууаб этген сёзле къаллай сёз бла байланнганын ачыкълатады.
*189 – чу ишни энчи этериклерин айтады.
*85 – чи бетде 190 – чы ишни борчу бла танышыргъа теджейди. Юйде тындыралмазлыкъ затланы ангылатады
| *Ишни борчун окъуйдула. Сёзлеу айтымда ишни ышанын кёргюзгенин айтадыла; Сыфат затны ышанын кёргюзгенин да белгилейдиле
*Ишни борчун ангылайдыла. Ишни болушлукъсуз джазадыла. Сёзлеулеге соруу салыргъа юренедиле.
*Ишни борчун окъуйдула. Этерик ишлерин белгилейдиле. Ишни тинтгенлерине кёре, къыйынлашхан затларын ачыкълайдыла
| Ишни оюмлау
| *Дерсни аллында сёзтутушланы къауумлагъа белюрге къыйынлашханларын, джангыдан этерге, дерсге оюм этерге теджейди
| *Дерсни аллында къыйынлашханларын эсге тюшюредиле. Сёзтутушланы зат бла ишни ышанын кёргюзгенине кёре эки къауумгъа юлеширге теджейдиле.
| Къошакъ керек (материал): Сёз, сёзтутуш, айтым бла ишлетиу.
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Эки сыфат, эки сёзлеу бла айтымла къураргъа
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Сёзлеуню грамматика ышанлары бла табарча, сохтала бир - бирлерине иш къурайдыла
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
|
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Байламны магъанасы
| Дерсни тюрлюсю: Джангы керекни (материалны) билиу
| Дерсни борчу:
*байламны белгили ышанларын ачыкълай билирге юретиу;
*текстде байламланы табаргъа юретиу;
* байламланы тилде хайырландырыугъа юретирге;
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*байлам тилни къуллукъчу кесеги болгъанын билирге;
* айтымда байламланы айырыргъа;
*байламланы тюз хайырландыра билирге;
| Дерсни чегини:
* окъуу борчну окъургъа бла билирге, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
*болушлукъ бла оюм этерге;
* оюмну юлгюлеге келишдирирге, тинтерге;
*этген ишлерини тюзлюгюн ангылатыргъа.
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Текст бла ишлеу»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| *Къангада берилген сёзтутушла бири - бирине байланнган амалгъа эс бёлдюреди: къызчыкъла бла джашчыкъла; окъугъанды эмда хапарын айтханды; алма да, кертме да; Соруулагъа джууаб этмегенлерин айтады.
| * Сёзтутушланы окъуйдула. Байламла сёзлени бир - бирине байлагъанларын айтадыла. Соруулагъа джууаб этмегенлери ючюн тилни къуллукъчу кесеги болгъанын ачыкълайдыла
| Керекли билимни келишдириу
| Байламланы къаллай ышанларына таяныб табаргъа боллугъун айтады. *92 – чи бетде дерсни темасын табаргъа теджейди. Дерсни окъуу борчун кесгин этерге болушады.
| *Билген билимлери аз болгъанын ачыкълайдыла. Окъуу китаб бла хайырланыргъа теджейдиле;
*Теманы окъуйдула, окъуу борч саладыла
| Солуу такъыйкъа: («Дуркъу – дуркъу», «Джюу, джюу, ала» д. б.)
Билиу ишни къурашдырыу
| *Сохталаны барына да 208 – чи ишни этдиреди. Байламланы сёзлени бир бирине байлагъан ышанларына эс бёлдюреди *211 – чи ишни энчи этериклерин айтады.
*93 – чю бетде 209 – чу ишни борчу бла танышыргъа теджейди. Юйде тындыралмазлыкъ затланы ангылатады
| *Ишни борчун окъуйдула. Байламны айтымда къуллугъун ачыкълайдыла. Бир - бирине болушуб ишлейдиле
*Ишни борчун ангылайдыла. Ишни болушлукъсуз джазадыла. Сёзлеулеге соруу салыргъа юренедиле.
*Ишни борчун окъуйдула. Этерик ишлерин белгилейдиле. Ишни тинтгенлерине кёре, къыйынлашхан затларын ачыкълайдыла
| Ишни оюмлау
| * Дерсде къайсы тема бла ишлегенлерин, не джангы зат билгенлерин ачыкълайды.
| *Дерсде джангы билгенлерин тинтедиле.
| Къошакъ керек (материал): Сёз, сёзтутуш, айтым бла ишлетиу.
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Байламлары болгъан айтымла къураргъа
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Байламны ышанлары бла табарча, сохтала бир - бирлерине иш къурайдыла
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
|
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Айтымны баш членлери. Сансыз членлери
| Дерсни тюрлюсю: Джангы керекни (материалны) билиу
| Дерсни борчу:
*айтымла къураргъа юретиу;
*джайылгъан, джайылмагъан айтымла бла ишлерге юретиу;
*айтымда членлени тюз табаргъа юретиу;
* тил байлыкъларын ёсдюрюрге
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*айтымны членлерин соруула бла бир - бирлерине байлай билирге;
*айтымны баш членлери бла сансыз членлерин айыра билирге;
*башчы бла хапарчыгъа сансыз членлени байлай билирге;
| Дерсни чегини:
*окъуу борчха кёре ишлерин къураргъа;
* окъуб билген билимлерин бир мизамгъа джыяргъа;
*хапарны джетишимлигине багъа берирге
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
*тюз халилелирин кёргюзтюрге
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Текст бла ишлеу»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| Устаз даулашханланы араларын айырыргъа теджейди: эки сохта бир айтымны окъугъандыла: Чегетге къач келгенди. Бири айтым джайылмагъанды деб кюрешеди, бири уа джайылгъанды деб. Къайсы тюз, къайсы терс болгъанын, къайсыны билими джетишмегенин, не ючюн джангылгъанын сорады. Дерсни окъуу борчун ачыкъларгъа теджейди.
| *Дау болум бла танышадыла. Аны ортасын айырыргъа амалла теджейдиле. Кеслерини кёллерине келгенни анылатадыла. Биринчи сохтаны билими неге джетмегенин айтадыла. Джайылмагъан айтым къуру башчы бла хапарчыдан къуралгъанын билдиредиле
| Керекли билимни келишдириу
| *228 – чи ишни барына бирге тындырыргъа теджейди. Ишни тындыргъан сагъатда айтымны юсюнден не зат билгенлерине тюбегенлерин кесгин этеди.
| *Ишни борчун окъуйдула. Къалай этериклерин белгилейдиле. Ишни тындыргъандан сора, кёллерине келгенни ачыкълайдыла. Айтымны юсюнден билгенлерин айтадыла.
| Солуу такъыйкъа: («Дуркъу – дуркъу», «Джюу, джюу, ала» д. б.)
Билиу ишни къурашдырыу
| *229 – чи ишни къауумла болуб тындырлыкъларын айтады.
*227 – чи ишни энчи этерге теджейди. * 100 – чю бетде 226 – чы, 102 – чи бетде 231 - чи ишлени борчлары бла танышыргъа теджейди. Юйде тындыралмазлыкъ затланы ангылатады
| *Ишни борчун окъуйдула. Къалай этериклерин белгилейдиле.
*Ишни борчун ангылайдыла. Ишни болушлукъсуз джазадыла. Башчы бла хапарчыны айтымлада табыб, тюблерин сызадыла
*Ишни борчун окъуйдула. Этерик ишлерин белгилейдиле. Ишни тинтгенлерине кёре, къыйынлашхан затларын ачыкълайдыла
| Ишни оюмлау
| * Дерсде къайсы темала бла ишлегенлерин, айтымны юсюнден нени къайтарыб, не джангы зат билгенлерин ачыкълайды. Къалай, къайда хайырландырыргъа боллугъун, айтымны юсюнден билгенлери боллугъу бла болмазлыгъын сорады
| *Дерсде айтымны юсюнден джангы билгенлерин тинтедиле.Айтымны баш членлерин, аладан къалгъан сансыз членле болгъанларын белгилейдиле. Айтымны юсюнден билимлерин ёсдюрюрге керек болгъанын айтадыла.
| Къошакъ керек (материал): Аууздан айтылгъанны кесгин этген амалланы джоругъу
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Джайылгъан, джайылмагъан айтымла къураргъа
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Джазны юсюнден 5 джайылмагъан айтым къураргъа. Аланы джайылгъан айтымла этерге.
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
| ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Айланыу. Айланыуда тыйгъыч белгиле.
| Дерсни тюрлюсю: Джангы керекни (материалны) билиу
| Дерсни борчу:
* сохталаны окъуугъа ич себебелерин кесгин этерге юретиу;
*айтымда айланыууну табаргъа, тыйгъыч белгилени салыргъа юретиу;
*адебликге, ариу сёлеширге юретиу
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*айтымда айланыууну таба билирге;
*айтымда айланыууну тыйгъыч белгиле бла айыра билирге;
*айланыууну тюз хайырландыра билирге;
| Дерсни чегини:
*окъуу борчну окъургъа бла билирге, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
*айтыуланы болумгъа кёре къурай билирге;
*соруула сала, нёгери соргъан соруулагъа тюз джууабла эте билирге
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
*болумгъа кёре кесин джюрюте да, сёлеше да билирге
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Текст бла ишлеу»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| Устаз сохталагъа танышларына, бир белгили адамгъа, тенглерине тюбеген заманда къалай сёлешириклерин, къаллай соруула сорлукъларын ачыкъларгъа теджейди. Хар бир адамгъа бирча айланыб сёлеширге нек болмагъанын ачыкъларгъа керек болгъанын айтады.
| *Аллай тюбешиулени къалай кёргенлерин айтадыла. Бир бири бла диалогла къурайдыла. Тюз, адебли сёлеширге керек болгъанын оюмлайдыла
| Керекли билимни келишдириу
| *121 – чи, 123 – чю бетледе дерсни темасын окъургъа, соруулагъа джууаб этерге, окъуу борчну ачыкъларгъа теджейди.
| * Кеслери джолукъгъан затланы хайырландыра, хар тюрлю джууаб теджейдиле. Окъуу борч саладыла.
| Солуу такъыйкъа: («Дуркъу – дуркъу», «Джюу, джюу, ала» д. б.)
Билиу ишни къурашдырыу
| *278 – чи ишни къауумла болуб тындырлыкъларын айтады.
* Айланыуу деб неге айтылгъанын, тыйгъыч белгиле къалай салыннганларын сорады. Джууабын окъуу китабдан окъутады.
*272 – чи, 282 – чи ишлени этерге теджейди. * 124 – чю бетде 284 – чю ишни борчу бла танышыргъа теджейди. Юйде тындыралмазлыкъ затланы ангылатады
| *Ишни борчун окъуйдула. Къалай этериклерин белгилейдиле.
*121 – чи, 123 – чю бетледе джорукъланы окъуйдула. Аланы ачыкълайдыла.
*Ишни борчун ангылайдыла. Ишни болушлукъсуз джазадыла. Айланыууну тыйгъыч белгиле бла айырадыла
*Ишни борчун окъуйдула. Этерик ишлерин белгилейдиле. Ишни тинтгенлерине кёре, къыйынлашхан затларын ачыкълайдыла
| Ишни оюмлау
| * Дерсде къайсы тема бла ишлегенлерин, айланыуну юсюнден зат билгенлерин ачыкълайды. Къалай, къайда хайырландырыргъа боллугъун сорады. Тилде адебли джорукъла къураргъа теджейди.
| * Айланыуну юсюнден билгенлерин айтадыла. Адебли джорукъланы сюзедиле. Хар адам бла сёлешген заманда тили ариу, адебли болургъа керек болгъанын оюмлайдыла.
| Къошакъ керек (материал): кесинден уллугъа адебли сёлешиуню джоругъу
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Айланыуну айтымны аллында, ортасында, ахырында салыб, юч айтым къураргъа
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Айланыулары болгъан хазыр чам диалог табаргъа неда къурашдырыргъа.
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
| |
|
|