|
Методичка Язык 4 кл.. Элканланы С. М., Айбазланы З. С. Къарачай тилни дерслери 4 класс Устазгъа методика болушлукъ Биринчи чыкъгъаны КъарачайЧеркес республиканы Окъуу эмда илму
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Суратлау текст: сурат бла ишлеу
| Дерсни тюрлюсю: Тил ёсдюрюу дерс
| Дерсни борчу:
* билген джорукъланы хайырландырыб, сёзлени халатсыз джаза билирге юретиу;
* соруулагъа кёре, текстни бир бири ызындан келишдириб джазаргъа юретиу;
* аууздан да, джазмадан да тил ёсдюрюу
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*суратха къараб, темасын ачыкъларгъа;
* джараулу керекни (материалны) джарашдырыргъа;
* айтымланы билимли къураргъа
| Дерсни чегини:
* окъургъа бла билирге окъуу борчну, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
* суратда теманы ачыкълагъан баш магъаналы джерин табаргъа;
* кеслерини кючлери бла соруулагъа джууаб этерге
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
* халатсыз, билимли джаза билген ажымсыз керек болгъанын ангыларгъа
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Хапарын айтыу»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| * Суратда джылны къайсы чагъыды? Неден танылады? Кимлени кёресиз суратда? Элмиди, шахармыды? Нек келеди алай кёлюгюзге? Сиз джашагъан орамда уа къалайды? Суратдагъы орамгъа ушагъан джери бармыды? Сиз джылны къайсы чагъын джаратасыз? Нек? соруула сорады.
| Сабийле кёллерине келгенни, табигъатны къалай сакъларгъа, къалай солургъа керек болгъаныны юсюнден айтадыла. Юйдегилери бла къалай солугъанларыны юсюнден хапар айтадыла.
| Керекли билимни келишдириу
| *Суратха къараб, хапар къурау дерсни темасын айтады. Окъуу борчну ачыкъларгъа теджейди, суратны суратларгъа билгенни магъанасын белгилейди.
| * Окъуу борчну ачыкълайдыла. Суратны суратларгъа билгенни юсюнден ушакъ этедиле.
| Билиу ишни къурашдырыу
| *96 – чы бетде 216 – чы ишде сурат бла танышыргъа, суратны темасын, баш магъанасын, ат атаргъа теджейди.
*Текстны къуралгъаныны юсюнден иш этдиреди. * Биринчи юзюгю бла иш бардырады. Джылны къайсы чагъы болгъанын ачыкълатады.
* Экинчи юзюгю бла ишлейди. Суратда сабийле не ишлегенлерин белгилетеди
* Ючюнчю юзюгюнде кеслери бош заманларын къалай ётдюргенлерини юсюнден айтдырады. Табигъатны сакълауда кёллерине келгенни айтдырады. Текстни тилине эс бёлдюреди.
* Сёзлюк – сёзлени тюз джазыудан иш этерге теджейди.
* Сабийлени суратны суратларгъа энчи джазарча ишни алай къурайды
| * Бирлешиб, айтымла къурайдыла.
*айтымладан текст къурашдырадыла. Хар юзюкню темасын белгилейдиле, ат атайдыла, соруула бла юзюклени атларын тенглешдиредиле.
* Биринчи юзюкню къураб, баш магъанасын белгилеб, айтымла джазадыла.
* Экинчи юзюкню къураб, табигъатда солугъанны хайырын белгилейдиле
Текст суратлау болгъанын белгилейдиле. Айтымла къурайдыла.
Ючюнчю юзюкню окъуб, кеслери ангылагъанча, айтымла къурайдыла.
* Къыйын джазылгъаннга санагъан сёзлерин айырадыла, айтыб кёредиле.
* Соруулагъа кёре текстни хапарын айтадыла. Бир - бири айтханнга эс ийиб тынгылайдыла. Артда хар бири соруулагъа таяныб, суратны юсю-нден текстни ангылагъанларыча джазадыла. Ишлерин кеслери тинтедиле.
| Ишни оюмлау
| * Дерсни темасын, борчун кесгин этерге теджейди, неге юреннгенлерин, не джангы зат билгенлерин, билимлери бла къалай хайырланыргъа боллугъун ачыкълайды
| * Дерсни оюмун тинтедиле. Билген билимлерин къалай хайырландырлыкъларына кеслери оюм этедиле.
| Къошакъ керек (материал): суратны къалай суратларгъа керек болгъанын тинтиу.
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Суратны юсюнден джазгъанларын кеслери тинтиу
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Аууздан кеслерини табигъатха солургъа чыкъгъанларыны юсюнден хапар къураргъа
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
|
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Ат. Тилни магъаналы кесеги. Сынау иш.
| Дерсни тюрлюсю: Окъугъан керекни (материалны) бегитиу
| Дерсни борчу:
* билген джорукъланы хайырландырыб, сёзлени халатсыз джаза билирге юретиу;
* сёзлени тюз джазар ючюн тинтиу эте билирге юретиу;
* Окъулгъан джорукъланы хайырландыра сёзлени, айтымланы айтыб джаздыртыргъа
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*сёзлени тюз джазгъан окъулгъан дджорукъланы табаргъа да, белгилерге да;
* сёзлени тюз джазылгъанларына тинтиу эте билирге;
* окъулгъан джорукъланы хайырландыра сёзлени, айтымланы айтыб джаздыртыргъа
| Дерсни чегини:
* окъургъа бла билирге окъуу борчну, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
* кеслерини ишлерине тинтиу эте, багъа сала билирге;
* джазгъанларын айтыб ангылата билирге
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
* халатсыз, билимли джаза билген ажымсыз керек болгъанын ангыларгъа
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Сёзню лексика магъанасыны юсюнден иш»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| *Къангада дерсни темасын окъургъа теджейди, нек джазаргъа керек болгъанын сынау ишни, неге юретгенин, къалай хазырланыргъа керек болгъанын, нёгерлерине болушлукъгъа къаллай оноу этерге болгъанын билдиреди;
| *Теманы окъуйдула, дерсни борчун ачыкълайдыла. Сынау иш джазгъанны магъанасы сохталаны окъулгъан джорукъладан билимлерин тинтиу болгъанын белгилейдиле. Сынау ишге хазырланыууну сюзедиле. Бир - бирине оноу бла болушадыла.
| Керекли билимни келишдириу
| *Бары бла да иш къурайды, окъулгъан джорукъланы эслерине салады;
* Билген джорукъланы тинтерге энчи иш да этдиреди
| * Бир бири ишлерин тинтедиле, оюм чыгъарадыла;
* Окъуб, ишни тындырадыла. Этген ишлерини тюзлюгюн белгилейдиле.
| Билиу ишни къурашдырыу
| *Сынау ишни джаздырады:
Нызы.
Нызы чегет къарангыды. Аны ичинде хаманда мылы ийис турады. Бетни, къолланы тырнайдыла. Чегет къыйырны узунлугъуна джаш къалын нызычыкъла ёседиле. Къалай ариудула была чегетде! Гитче нызычыкъла уа уллу нызыдан юзюлген мынчакълагъа ушайдыла.
Нызы – бек багъалы терекди. Аны агъачындан къагъыт этедиле. Нызы къыл, тиек къобузда да джырлайды, юй керек да этиледи. Къалын нызы чегетде къыш сууукъдан, борандан хар тюрлю чыпчыкъла, джаныуарла да кеслерине ышыкъ табадыла.
| * Саулай текстге тынгылайдыла. Ангыламагъан сёзлерин, сёзтутушланы ачыкълайдыла. Аууздан айтылгъанны джазадыла. Джазыб бошагъандан сора, кеслери тинтедиле.
* Ишни окъуйдула, ангылатадыла
| Ишни оюмлау
| *Салыннган борчну тындыргъанлары бла тындыралмагъанларын белгилерге, ишни оюмуна кеслерине багъа салыргъа кёллерине келгенни ачыкъларгъа теджейди.
| * Кеслери джетишимлерин, окъуу ишлерин тинтедиле. Джетишимликлерин, джетишимсизликлерини сылтауун ачыкълайдыла.
| Къошакъ керек (материал): Кеслери юйде айтылыб джазылгъан иш этерге
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Джазгъан сынау ишлерине багъа салыу
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш:45 – чи бетде 75 – чи ишни тындырыргъа
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
|
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Сёзню джалгъауу
| Дерсни тюрлюсю: Джангы керекни (материалны) билиу
| Дерсни борчу:
* сёзде тамырны, джалгъауланы белгилей билирге юретиу;
*сёзде джалгъауланы тюз джазаргъа юретиу;
*сохталаны тиллерин, сёз байлыкъларын ёсдюрюрге;
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*сёзледе джалгъауланы тюз джазаргъа, айырыргъа;
* сёз къураучу бла сёз тюрлендириучю джалгъауланы къуллукъларын тюз айырыргъа;
| Дерсни чегини:
* окъуу борчну окъургъа бла билирге, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
*билген билимлерин программа излеген ёлче бла тенглешдирирге;
* оюмну планнга кёре этерге;
* бир бири ишин, кесини ишин тинтерге.
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
*окъууда джетишимликлерин, джетишмегенликлерин ачыкъларгъа
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Текст бла ишлеу»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| *Билимлерине багъа быллай ёлчелеге кёре салыргъа теджейди:
Сёзню тамырын таба билеме.
Сёзде сёз къураучу джалгъауну тюз белгилейме.
Сёзде сёз тюрлендириучю джалгъауну тюз белгилейме.
Сёз къураучу, тюрлендириучю джалгъауланы тюз джаза билеме.
*Сохталагъа дерсни темасын, борчун да болушлукъсуз ачыкъларгъа теджейди.
| *Дерсге салыннган ёлчелени окъуйдула. Билгеннге санасала + , билирге излеселе – саладыла хар ёлчени къатына.
Дерсни темасын, борчун да ачыкълайдыла
| Керекли билимни келишдириу
| * Къауум сохта бла иш къурайды: иш, уста, бичен деген сёзледен джалгъауланы хайырландырыб, джангы сёзле да, формала да къуратады.
| * Къауумла бла этген ишлерин оюмлайдыла. Джангы сёзле къураб, джалгъауланы джангы сёз къурауда магъаналарын ангылатадыла. Этген ишлерин тюзлюгюн ачыкълайдыла
| Солуу такъыйкъа: («Дуркъу – дуркъу», «Джюу, джюу, ала» д. б.)
Билиу ишни къурашдырыу
| * Къангада сёзле береди, алагъа хар сабий джалгъаула къошуб, джангы сёзле джазаргъа керек болгъанын ангылатады.
*32 – чи ишни энчи этериклерин айтады.
* 30 – чу ишни барына да этдиреди, соруулагъа джууабла излейди
* 16 – чы бетде 31 – чи ишни борчу бла танышыргъа теджейди. Юйде тындыралмазлыкъ затланы ангылатады
| *Ишни борчун окъуйдула. Сёзледен джангы сёзле къураб джазадыла *Ишни борчун ангылайдыла. Ишни болушлукъсуз джазадыла
*Сёз къураучу джалгъаула сёзню лексика магъанасын тюрлендиргенин ангылатадыла. Соруулагъа джууаб этедиле. *Ишни борчун окъуйдула. Этерик ишлерин белгилейдиле. Ишни тинтгенлерине кёре, къыйынлашхан затларын ачыкълайдыла
| Ишни оюмлау
| * Дерсде алгъан билимлерине багъа салыргъа, дерсни аллында бла ахырында билимлерин тенглешдирирге теджейди. Башхалыгъын ачыкълайды
| *Дерни оюмлайдыла. Оноулашадыла, кёллерине келгенни белгилейдиле.
| Къошакъ керек (материал): Окъугъан темаларын тюз тындырыуну белгилеу.
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: Къангада берилген ишни тындырыргъа.
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Бир тамырлы сёзле къурарча, сохтала бир - бирлерине иш къурайдыла
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
|
ТЕХНОЛОГИЯ КАРТА, 4 класс
Тема: Тюз эмда иелик атла.
| Дерсни тюрлюсю: Джангы керекни (материалны) билиу
| Дерсни борчу:
* тилни кесеклерини юсюнден билгенлерин кесгин этерге.
*атны грамматика ышанларын ачыкъларгъа юретиу;
* адебли, джан аурутхан, игилик излеген тёгерегиндегилеге эс бёлюуге юретирге;
| Этиллик ишлени эсеби
| Дерсдеги:
*сёзлени, айтымланы ичинде билген тилни кесеклерин табаргъа;
* атны грамматика ышанларын ачыкъларгъа
*тюз эмда иелик атланы айырыргъа
| Дерсни чегини:
* окъургъа бла билирге окъуу борчну, аны устазны болушлугъу бла тындырыргъа;
*билген затларын юсюнден оюм этерге;
* оюмну планнга кёре этерге;
| Энчили:
* къарачай тилни билирге тырмашыу
| Башха дерсле бла къатышыу: Окъуу, тема: «Текст бла ишлеу»
| Дерсге керекли затла: окъуу китаб, тефтер, таблицала, иш программа
| Дерсни барыуу
| Устазны ишини магъанасы
| Сохталаны ишини магъанасы
| Билиу ишни себеби
| *Сохтала дерсде къызыгъыб ишлерча болум къурайды. Тилни кесеклерини, атны юсюнден билгенлерин эсге тюшюрюрге, дерсде талпыб ишлерге теджейди. Тюз иелик атланы башхалыкъларына эслерин бёледи.
| *Диалог къурайдыла. Теманы, дерсни борчун ачыкълайдыла. Ишлерге хазыр боладыла. Бир - бирине оноу бла болушадыла.
| Керекли билимни келишдириу
| * Бары бла да 63 – чю, 64 – чю ишлени этерге къурайды
| * Ишлени борчун окъуйдула. Къалай этерге керек болгъанын белгилейдиле. Тындырлыкъ ишлерин сюзедиле. Бегимле келтиредиле. Атны, дагъыда тилни башха кесеклерини грамматика ышанларын ачыкълайдыла.
| Солуу такъыйкъа: («Дуркъу – дуркъу», «Джюу, джюу, ала» д. б.)
Билиу ишни къурашдырыу
| * 61 – чы ишни барына да этдиреди, соруулагъа джууабла излейди
*63 – чи ишни къауум болуб этериклерин айтады. *65 – чи ишни энчи этерге теджейди.
* 29 – чу бетде 62 – чи ишни борчу бла танышыргъа теджейди. Юйде тындыралмазлыкъ затланы ангылатады
| *Иелик бла тюз атны грамматика ышанларын ачыкълайдыла. Соруулагъа джууаб этедиле. Иелик атны, атны сорууларыны орус тилден башхалыгъын ангылатадыла.
*Ишни борчун ангылайдыла. Бир - бирине болушуб, ишни борчун тындырадыла.
*Ишни борчун окъуйдула. Хар сёзню схемасын саладыла.
*Ишни борчун окъуйдула. Этерик ишлерин белгилейдиле. Ишни тинтгенлерине кёре, къыйынлашхан затларын ачыкълайдыла.
| Ишни оюмлау
| *Дерсни темасын кесгин этерге, тилни кесеклерини, атны юсюнден билгенлерин оюмлатады. Бирге ишлегенлери бир - бирине болушлукъ этгени бла этмегенин ачыкълатады.
| *Дерни оюмлайдыла. Дерсни темасын «Ат. Тюз юз эмда иелик атла» болгъанын кесгин айтадыла. Оноулашадыла, кёллерине келгенни белгилейдиле.
| Къошакъ керек (материал): Окъугъан темаларын тюз тындырыуну белгилеу.
| Этилирге керек болгъан ишлерини джетишимлигин белгилеу: 63 –чю ишни этгенлерине багъа бериу
| Къошакъ чыгъармачылыкъ иш: Атны грамматика ышанлары бла табарча, сохтала бир - бирлерине иш къурайдыла
| Кесини ишин тинтиу
| Джетишимле
| Къыйынлашыу
| Теджеу
|
|
|
| |
|
|