Стандарт. стандарты по СД (копия). олдану крсетілімдері

• Название: олдану крсетілімдері
• Анкор: Стандарт
• Дата: 25.06.2022
• Размер: 198.37 Kb.
• Имя файла: стандарты по СД (копия).docx
• Тип: Документы; #614572
• страница: 15 из 19

Ескерту: материалды апарғанға дейін 14-6°С тоңазытқышта сақталуы қажет.

ЗИМНИЦКИЙ БОЙЫНША БАЙҚАУҒА ЗӘРДІ ЖИНАУ

Мақсаты: диагностикалық: бүйрек қызметінің қоюлыгын жэне бөлінуін зерттеу; тэуліктік, күндізгі жэне түнгі диурездерді анықтау. Қолдану көрсетілімдері: бүйрек аурулары.

Дайындаңыз: сыйымдылыгы 500 мл кең мойынды 8 таза, құргақ шыны банкілерді жолдаманы жазып эрбір банкіге желімдеп жапсырыңыз (бөлімше, палатасынын №, зерттеу мақсаты,порциянын №, жинау уақыты, айы-күні, мейірбикенің қолы).

Іс-әрекет алгоритмі:

1. Зэрді зерттеуге жинау тэртібі туралы науқасқа нүсқау жүргізіңіз:

зерттеуді жүргізу алдында зэр шыгаратын препараттарды қабылдау тоқтатылады; - бір тэулікте 1,5 литрге дейін сүйықтықты қолдануды науқас шектейді, өйткені диурездің кобейуін жэне зэрдің салыстырмалы тыгыздыгының біршама төмендеуін болдырмауын;

зэр жинау кезінде бір тэулікте ішілген сүйықтық есепке алынады.

2. Таңертең сагат 6-да науқас қуыгындагы зэрді унитазга босатуы керек.

3. Жеке нөмірленген банкілерге эрбір 3 сагат сайын зэрді жинаңыз. №1 порңия - сагат 6-дан 9-га дейін

№2 порңия - сагат 9-дан 12-ге дейін

№3 порңия - сагат 12-ден 15-ке дейін цг

№4 порңия - сагат 15-тен 18-ге дейін

№5 порңия - сагат 18-ден 21-ге дейін

№6 порңия - сагат 21 -ден 24-ке дейін

№7 порңия - сагат 0-ден 3-ке дейін

№8 порңия - сагат 3-тен 6-га дейін

4. 24 сагаттан таңертеңгі 6-га дейінгі кезеңце зэрді жинау үшін мейірбике наукасты оятып отыруы керек.

5. Келесі күні таңертең зэрдің барлық 8 порциясын зертханага апарыңыз.

Ескерту:

- дайындалган банкага зэр сыймаса, онда қосымша ыдысқа жинап, оның сыртындағы этикеткага белгіленеді «қосымша зэр порциясы №»;

порцияның біреуінде зэр болмаса анализге бос банкі жіберіледі.

Зимницкий байқауы - бүл бүйректің қызметінің функциональды байқауы, молшерін анықтауга жэне зэрдің салыстырмалы тыгыздыгын 3 сагат аралыгындагы 8 үлесті бір тэулік ішінде аныктауга негізделген. Бүл байқау бүйректің қоюлық қызметін анықтайды жэне оны клиникалық жағдайда бүйрек ауруларымен азап шеккен адамдарга кеңінен қолданылады.

Әрбір үлестің меншікті салмағын анықтау, меншікті салмағының мөлшер тербелуін жэне алынған бір үлестегі зэрдің меншікті салмағының ең үлкен мөлшері.

Зэрдің жеке үлесінің молшерін салыстырып отыра жэне эрбір зэрдің жеке үлесі мөлшерінің тербелу диапазонын анықтайды. Қалыптагы бүйрек кызметіне тэн:

- Тэуліктік диурез шамамен 1,5 л болады.

Барлық 1 тәулікте ішкен сүйықтықтың 60-80% зәрмен бөлінеді.

Күндізгі диурез түнгі диурезден едэуір артық болуы.

Бір үлестікке меншікті салмағы 1,020-1,025 төмен болмауы.

Зэр мөлшері жеке үлесінде жэне меншікті салмағында бір тэулік ішінде едәуір тербеледі.

НЕЧИПОРЕНКО ӘДІСІМЕН ЗӘРДІ ЖИНАУ

Мақсаты: диагностикалық: жасушалық элементтердің санын анықтау (эритроциттер, лейкоциттер, цилиндрлер).

Қолдану көрсетілімдері: дәрігердің тағайындауы бойынша (бүйрек ауруларында).

Дайындаңыз: сыйымдылығы 100-200 мл кең мойнынды таза, құрғак шыны банкіні, жолдаманы жазып, банкіге желімдеп, жапсырыңыз (болімше, палата №, науқастың аты жөні, зерттеу мақсаты, айы-күні, мейірбикенің қолы).

Іс-әрекет алгоритмі:

1. Зэрді зерттеуге жинау тэртібі туралы науқасқа нүсқау жүргізіңіз.

2. Қолыңызды гигиеналық деңгейде тазартыңыз. Қолгапты киіңіз.

3. Науқастың сыртқы жыныс мүшесін алдынан артына қараған бағытпсн жуыңыз.

4. Науқас зәрдің бірінші ағымы порциясын унитазға «1, 2» есебінде боліп шығаруы тиіс және зэр шығаруды ұстап тұруы қажет.

5. Даярланған банкіге 50 мл мөлшеріндей зәрдіц ортаңгы бөлігі ағымы порциясын жинаңыз.

6. Жиналған зэрді зертханаға апарыңыз.

7. Қолғапты шешіп, қолыңызды жуып, кептіріңіз.

Ескерту: тэуліктің кезкелген уақытында зэрге зерттеуді жүргізуге болады.

Нечипоренко тәсілі - бұл эдісте зэр тұнбасы микроскоппен қараласып лейкоцит, эритроцит жэне цилиндр молшерлері дұрыстықпен анықталады. Бұл эдіс диагностика үшін үлкен мағына береді, белгісіз жасырынды өтетін нефрит жэне пиелонефрит формаларын, науқастарды динамикалық бакылау жэне жүргізілген емнің тиімділігін бағалау.

Формалды элементтердің қалыпты корсетілімдері:

- лейкоциттер - 1 мл-де 4000-ға дейін;

- эритроциттер - 1 мл-де 1000-ға дейін;

- цилиндрлер - жоқ.

ҚАНТТЫ АНЫҚТАУҒА ЗӘРДІ ЖИНАУ

Мақсаты: зәрдегі қанттың мөлшерін анықтау.

Қолдану көрсетілімдері: қант диабеті, инсулин дозасын есептеу.

Дайындаңыз: сыйымдылығы Зл жэне 200 мл таза, құрғақ шыны банкілерді, мөлшерленген ыдысты шыны таяқшаны, жолдаманы жазып, банкіге желімдеп, жапсырыңыз (бөлімшесі, палата №, зерттеу мақсаты, науқастың аты-жөні, күні, 1 тәулікте бөлінген зэрдің жалпы мөлшері, мейірбикенің қолы), қолғапты

Іс- әрекег алгоритмі:

1. Зэрді зерттеуге жинау тәртібі туралы науқаспен нүсқау жүргізіңіз.

2. Таңертеңгі сағат 6-да науқас қуығындағы зәрді унитазға босатуы қажет.

3. 3 литрлік банкага болшек белгісін салыңыз: қағаз жолақтарын жапсырыңыз, өлшемді флакон көмегімен 100 мл суды үстеп қүйып, көлем көрсетілімдерін жазыңыз (100, 200, 300 мл эрі қарай).

4. Бір тэулікте барлық бөлінген зәрді 3 литрлік банкіге науқас жинауға тиісті (таңғы 6-дан келесі таңғы 6-ға дейін). иг

5. Қолғапты киіңіз.

6. 3 литрлік банкідегі бөлінген бір тэуліктің ішіндегі зәрдің жалпы мөлшерін өлшеңіз.

7. 3 литрлік банкідегі барлық зэрді мүқият түрде шыны таяқшамен араластырыңыз.

8. 100-150 мл зэрді 200 мл банкіге қүйыңыз жэне жолдамаға бір тэулікте бөлінген зәрдің жалпы мөлшерін көрсетіңіз.

9. Жиналған зэрді клиникалық зертханаға апарыңыз.

10.Қолғапты шешіңіз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
Ескерту:

Қалыптағы зәрде глюкоза іздін түрінде болады, 0,02% промильден жоғарламайды. Зәрдегі қанттың болуы (глюкозурия) физиологиялық жэне патологиялық болуы мүмкін.

Физиологиялық глюкозурия тағаммен коп молшерде көмірсуды енгізгенде байқалады, эмоционалдық шиеленісушіліктен кейін, кейбір дәрі- дәрмектерді қолданганнан кейін (кортикостероидтар).

Патологиялық глюкозурия қант диабетінде, тиреотоксикозда, Иңенко- Кушинг синдромында, гемохроматозда байқалады.

ДИАСТАЗАҒА ЗӘРДІ ЖИНАУ

Мақсаты: диастазаның мөлшерін анықтау (үйқы безі ферменттерін).

Қолдану көрсетілімдері: ұйқы безі аурулары (панкреатит), өт жолдары аурулары.

Дайындаңыз: сыйымдылығы 100-200 мл кең мойынды таза, құрғак шыны банкані; жолдаманы жазып, банкіге желімдеп, жапсырыңыз (бөлімнің қолы).

Іс әрекет алгори гмі:

1. Науқасқа алда болатын емшараның максаты мен барысын түсіндіріп, оның рұқсатын алыңыз. Зэрді жинауға ыдыс беріңіз.

2. Таңертең жаңа бөлінген зэрді 100-200 мл даярланган банкіге жинаңыз.

3. Жиналган зэрді жылы түрінде 10 минут ішінде зертханага апарыңыз.
Ескерту: қалыпты зәрде диастаза азгана молшерде 16-64 ЕД болады. Диастаза санының көбейуі үйқы безінің патологиясы жэне өт жолдарының ауруын бар екендігін көрсетеді. Бүйрек жетіспеушілігінде зәрде диастаза болмайды. иГ

ЗӘРДЕГІ ГЛЮКОЗАНЫ ҮЗЫНША-СОПАҚ ТЕСТІМЕН АНЫҚТАУ

Мақсаты: зәрдегі глюкозаны анықтау.

Қолдану көрсетілімдері: қант диабеті.

Дайындаңыз: зәрді, ұзынша-соиақ тестіні реактивімен.

Іс -әрекег алгоритмі:

1. Науқасқа емшара барысы мен мақсатын түсіндіріңіз.

2. Ораудан ұзынша-сопақ тестіні шығарып, тез ораудың қақпағын жабыңьгз.

3. Резеңке қолғапты киіңіз.

4. Жаңа бөлінген зәрді араластырып, оған ұзынша-сопақ тестіні салып, жылдам шығарыңыз.

5. ¥зынша-сопақ тестінің ұшын ыдыстың қырымен жүргізіп, зәрдің артығын кетіріңіз.

6. Тест-зонаның түсін ораудағы түрлі түсті шкаламен салыстырыңыз.

7. Қолғапты шешіңіз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
Ескерту: иг

- қалыпты нәтижеде - реакңия кері, зэрде глюкоза деңгейі томен, оң болған нәтижеде - зәрде глюкоза анықталады (глюкозурия).

РОЗИН БАЙҚАУЫН ЖҮРГІЗУ (зәрдегі билирубинді анықтау - сапалы байқау)

Мақсаты: диагностикалық (зәрдегі өт пигменттерін анықтау).

Дайындаңыз: 1% спирттік йод ерітіндісін (1 г кристалды йодты, сыйымдылыгы 100 мл цилиндрде 20-30 мл 96% спирт ректификатпен немесе Люголь ерітіндісімен ерітіп дайындайды), таза кұрғақ, шыны түтікті, тамызгышты, зэрді жинауга арналган ыдысты, резеңке қолгапты, зарарсыздандыру ерітіндісі бар ыдысты, қауіпсіз жоюга арналган ыдысты.

Іс-әрекег алгоритмі:

1. Науқасқа емшара барысын түсіндіріңіз.

2. Зәрді ыдысқа жинауга науқасты үйретіңіз.

3. Қолыңызды жуып, құргатыңыз. Қолгапты киіңіз.

4. 4-5 мл зерттейтін зэрді шыны түтікке қүйыңыз.

5. Шыны түтіктің қабыргасына абайлап 1% спирттік йод немесе Люголь ертіндісін тамызгышпен тамызыңыз.

6. Қараңыз: шыны түтікте ерітінділердің шек арасында жасыл сақина пайда болады (егерде билирубин болса).

7. Қолгапты шешіп, қолыңызды жуып, қүргатыңыз.

8. Қолданган тамызгышты, шыны түтікті, зәрді жинауга арналган ыдысты зарарсыздандыру ерітіндісіне, ал қолғапты қауіпсіз жоюға арналған контейнерге салыңыз.

ЗӘРДІ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ АЛУ

(әйелдерге)

Мақсаты: диагностикалық: аурудың қоздырғышын айқындау, дэрілік

сезімталдықты анықтау, эйелді өз бетінше зэрді жинауға үйрету.

Қолдану керсетілімдері: бүйрек аурулары.

Дайындаңыз: жылы қайнатылған суды, сабынды, қагаз сүлгіні, қағаз

салфеткаларын, қақпағы бар залалсыздандырылған ыдысты, лабораторияга

жолдаманы, қауіпсіз жоюға арналған контейнерді.

іс-әрекет алгоритмі:

1. Науқасқа алда түрған зерттеу (зэрді жинау) мақсаты мен ережесі туралы мәліметті беріңіз.

2. Қағаз сүлгіні төсеп, оның үстіне қағаз салфеткаларды салып, зэрді жинауға арналған қақпағы бар ыдысты қойыңыз.

3. Науқастан дәрет алу бөлмесіне кіруін, белден томен қарай шешінуін сүраңыз.

Науқастың іс-әрекет алгоритмі:

1. Қолыңызды жылы сумен сабындап жуып, сүлгімен қүрғатыңыз^

2. Унитаздың арқа сүйемеліне мүмкіндігінше жақын отырып, аяқтарыңызды ажыратыңыз. Жыныс еріндерін емшара аяқталғанша саусақтарынызбен ажыратыңыз.

3. Қайнатылған сумен жәэне сабынмен жыныс мүшелерін мүқият жуып, сонан кейін салфетканы қолдана отырып, үлкен жыныс еріндерін жэне зәр шығаратын түтіктің тесігін қүрғатыңыз.

4. Салфеткаларды кауіпсіз жоюга арналған контейнерге салыңыз.

5. Зэр жинауға арналған ыдысты алыңыз. Ыдыстың жэне қақпақтың ішкі бетіне тигізбей қақпағын ашыңыз, қақпақтың ішкі бетін жоғары қаратып қағаз сүлгіге қойыңыз.

6. Зәрді жинауға арналған ыдысты зэр шығаратын түтіктің тесігінің жанына орналастырыныз.

7. Зэр ағымының «алғашқы бөлігін» унитазға жіберіңіз, сонан соң «1», «2» есебінде зэр шығаруды тоқтатыңыз.

8. Зэр агымының «ортаңғы бөлігінің» 3-5 мл-дей мөлшерін ыдысқа жинаңыз, зэр шығаруды унитазда бітіріңіз.

9. Ыдысты қақпақпен жабыңыз жэне қағаз сүлгісіне қойыңыз.

10. Қолыңызды сабындап жылы сумен жуып, сүлгімен қүргатыңыз.

11. Киініңіз.

12. Зэрі бар ыдысты мейірбикеге беріңіз.

Ескерту:

- бикстегі зэрді жолдамасымен 2 сағаттан кешіктірмей бактериологиялық лабораторияға жеткізіңіз;

- материалды жібергенге дейін тоназытқышта сақталуы қажет.

- зэрді микрофлораға зерттеу антибиотиктер, уросептиктер қабылданғанға дейін жэне жеделдету диурезінде қалыпты жағдайдағы су ішу тэртібінде тағайындалады;

- еғерде зэрді табиғи жолмен жинауға мүмкіндік болмаса, дәрігердің тағайындауы бойынша қуыққа катетерлеу жүргізіледі.

БИЛИРУБИНДІ ТАЯҚША ТЕСТПЕН АНЫҚТАУ

Мақсаты: диагностикалық (зэрдегі билирубинді анықтау).

Қолдану көрсетілімдері: жедел жэне созылмалы гепатиттер.

Дайындаңыз: жаңа жиналған зэрді, ұзынша-сопақ тестіні реактивпен, шыны түтікті.

Іс-эрекет алгоритмі:

1. Науқасқа емшара барысын түсіндіріңіз.

2. Ораудан үзынша-сопақ тестіні шығарып, тез ораудың қақпағын жабыңыз.

3. Қолғапты киіңіз.

4. Зерттейтін зэрді шыны түтікке қүйыңыз.

5. Зэрді араластырып, оған үзынша-сопақ тестіні салып, жылдам шығарыңыз.

6. ¥зынша-сопақ тестінің үшын ыдыстың қырымен жүргізіп, зэрдің артығын төгіңіз.

7. Тест-зонаның түсін ораудағы түрлі түсті шкаламен салыстырыңыз.

8. Қолғапты шешіңіз. Қолыңызды жуып, кептіріңіз.
Ескерту: жаңа жиналған зэр күн сәулесінен сақталуы керек, неге десең сэуленің эсерінен билирубин биливердинге жылдам тотығады. Қалыпта билирубин зэрде анықталмайды.

КОПРОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ НӘЖІСТІ АЛУ

Мақсаты: нэжістің макроскопиялық, микроскопиялық, химиялық құрамын зерттеу, ас-қорыту жолдарының функциональді жағдайын зерттеу.

Қолдану көрсетілімдері: ас-қорыту мүшелерінің аурулары.

Дайындаңыз: таза құрғақ 20-50 мл кең мойынды (дәрінің флакондарын) шыны ыдысты, судноны, шыны қалақшаны, жолдаманы жазып ыдысқа жапсырыңыз (бөлімшесі, палата №, науқастың аты-жөні, зерттеу мақсаты, күні, мейірбикенің қолы), резеңке қолғапты.

Іс-әрекет алгоритмі:

1. Зерттеу алдында науқасқа емшара барасы мен мақсатын түсіндіріңіз.

2. 3 күн зерттеуге дейін темірі бар (ет, балық, көқөністің барлык түрлері) тағам заттары шығарылады деп науқасқа мәлімет беріңіз. Нәжістің сыртқы көрінісін озгертетін жэне ішектің жиырылып кенуін күшейтетін дэрі-дэрмектерді беру тоқтатылады. 4-ші күні нэжіс зерттеуге алынады.

3. Қажет болған жағдайда, тамақтың сіңіру дәрежесін зерттеу арнайы емдэмді қолданылады, дәл мөлшердегі анықталған азық-түлік жиынтығы (Шмидт және Повзнер емдәмі) нэжіс зерттеуге 5 күн қалғанда. 6-шы күні зерттеуге нэжіс алынады.

4. Науқасқа түсіндіріңіз, зерттеу күні таңертең нэжіс зерттеуге алынады.

5. Зерттеуге нәжісті жинау іс-эрекеттін науқасқа үйретіңіз:

- нәжісті жинар алдында науқас қолғапты киюі қажет;

- ішекті сусыз судноға босатқан соң, науқас қалақшамен нәжістің әрбір жерінен 5-10 г нәжісті алады жэне даярлаған ыдысқа салып, қақпағын жабады.

6. Науқас қолғапты шешіп, қолын жуып, қүрғатады.

7. Ыдысты нәжіспен жэне жолдамамен клиникалық лабораторияга апарыңыз.

Ескерту:

- тамақтың сіңіру дәрежесін зерттегенде дэрігердің тағайындауы бойынша Шмидт немесе Повзнер емдәмдерін пайдалану, олардың қүрамында дәл мөлшерленніп анықталған азық-түлік жиынтығы бар;

- клизма жасағаннан кейін, суппозиторийді және ішті босататын дәрілерді қолданғаннан кейін нәжісті зерттеуге алуға болмайды.

ЗӘРДІ БАКТЕРИОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУГЕ ЖИНАУ

(еркектер үшін)

Максаты: диагностикалық: аурудың коздырғышын айқындау, дэрілік сезімталдықты анықтау, науқасты өз бетінше зэрді жинауға үйрету.

Қолдану көрсетілімдері: бүйрек аурулары.

Дайындаңыз: жылы қайнатылған суды, сабынды, қағаз сүлгіні, қағаз салфеткаларын, қақпағы бар залалсыздандырылған ыдысты, лабораторияға жолдаманы, қауіпсіз жоюға арналған контейнерді.

Мейірбнкенің іс-әрекет алгоритмі:

1. Наукасқа зэрді жинау мақсаты мен ережесі туралы хабарлаңыз.

2. Қагаз сүлгіні төсеңіз, оның үстіне қағаз салфеткаларын жайыңыз, зэрге арналған қақпағы бар ыдысты қойыңыз.

3. Науқастан дәрет алу бөлмесіне кіріп, белден томен қарай шешінуін сүраңыз.

Наукастын іс-әрекет алгоритмі:

1. Қолыңызды жылы сумен сабындап жуып, сүлгімен қүрғатыңыз.

2. Жыныс мүшесін үстаңыз, жыныс мүшесінің басын босатыңыз жэне оны сабындап сумен жуыңыз.

3. Салфетканы қолдана отыра, жыныс мүшесінің басын қүрғатыңыз.

4. Салфеткаларды қауіпсіз жоюға арналған контейнерге тастаңыз.

5. Зэрді жинауға арналған ыдысты алыңыз, қақпақтың ішкі бетіне тигізбей ыдыстың қақпағын ашыңыз, қақпақты қағаз сүлгіғе ішкі бетін жоғары каратып қойыңыз.

6. Зэрді жинауға арналған ыдысты зэр шыгаратын каналдын тесігіне үстаңыз.

7. Зэр ағымының «алғашқы бөлігін» унитазға жіберіңіз, содан соң «1», «2» есебінде зәр шығаруды тоқтатыңыз.

8. Зэр ағымының «ортаңғы бөліғінен» 3-5 мл-дей мөлшерін ыдысқа жинаңыз, зэр шығаруды унитазда тоқтатыңыз.

9. Ыдыстың қақпағын жабыңыз.

10.Ыдысты қағаз сүлгісіне қойыңыз.

11.Киініңіз.

12. Зәрі бар ыдысты мейірбикеге беріңіз.

13.Қолыңызды жылы сумен сабындап жуып, сүлгімен қүрғатыңыз.
Ескерту:

- бикстегі зэрді жолдамасымен бактериологиялық лабораторияга 2 сағаттан кешіктірмей апарыңыз;

- жиналган зэрді апарар алдында температурасы 4-6°С тоңазытқышқа сақтайды;

- микрофлораға зэрді зерттеу антибиотиктерді, уросептиктерді қабылдамас бүрын жэне диурез қалыпты су ішу тәртібінде;

- егерде табиғи жолмен зэр жиналмаса, онда дэрігердің тағайындауы бойынша, қуыққа катетерлеу жүргізіледі.


ЖАСЫРЫНДЫ ҚАНДЫ АНЫҚТАУҒА НӘЖІСТІ АЛУ

Мақсаты: ас қорыту жолдарынан жасырынды қан ағуды айқындау.

Қолдану көрсетілімдері: асқазан-ішек жолдарындагы ойық жара, қабыну жэне қатерлі ісік процестері.

Дайындаңыз: 20-30 мл кең мойынды құрғақ, таза шыны ыдысты (пенциллин флаконың), қалақшаны (ағаш, шыны), жолдама жазып, флаконнын сыртына желімдеп жапсырыңыз (бөлімшесі, палата №, науқастың аты-жөні, зерттеу мақсаты, күні, мейірбикенің қолы).