Методичка Язык 4 кл.. Элканланы С. М., Айбазланы З. С. Къарачай тилни дерслери 4 класс Устазгъа методика болушлукъ Биринчи чыкъгъаны КъарачайЧеркес республиканы Окъуу эмда илму
 Скачать 0.64 Mb.
|
|
§ 58 «Ана тил» китабдан биртукъум членлери болгъан 5 – 7 айтым джазыб алыргъа | ||||||||
| 52 | Сынау иш. Тинтиу дерс. | Мизамгъа салыучу: бегитилген джорукъланы хайырландырыу; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъууда джетишимликлерини сылтауун ангылауну кёргюзюрге: хар тюрлю оюмну тенглешдиредиле; джангы дерсден хапар таймаздан керек болгъанын эсгередиле. | Айтымланы тюз къурашдырыу джорукъланы бегитгенлерини юсюнден сынау ишни тексты бла танышдырыу. | Сынау иш. | Окъугъан джорукъланы джазмада хайырландырыргъа; этилген ишге багъа бериу. | | | §§ 50 – 58 Къайтарыб окъургъа |
| 53 | § 59. Бош эмда къош айтымла. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; Билиу: тинтерге эмда багъа берирге ишни барыууна бла хыйсабына; кесини ишин тюз, юзмей тындырырча тилни къызыгъыб хайырландырыргъа; Бирлешиб ишлеу: бирлешген бла билим ишни тири кёргюзюрге; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; ишни кеслери башына этедиле; джазмада, окъууда, джангы хапар джыйыда ишни ауурлугъун хорларгъа хазырлыкъларын кёргюзедиле. | Къош айтымланы къуралыууларын ачыкъларгъа, аланы къурамларында байламланы къуллукълары. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, бош айтымладан байламланы хайырландырыб, къош айтымла къурайдыла. | Билиу: къош айтымны энчи ышанларын, бош айтымдан башхалыгъын; Эте билмеклик: бош, къош айтымланы тамалын белгилей билирге; байламны къош айтымда джумушун ачыкъларгъа; Усталыкъ: текстде бош, къош айтымланы тюз хайырландыра билирге. | | | § 59, § 60 256 – чи иш 113 –чю бетде |
| 54 | § 60. Да, эмда байламлары болгъан къош айтымла. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: ишни юзмей, не заманда этиллигин билирге, къалай бошаллыгъын алгъа билирге; Билиу: ишни этиуде бютеу лагъымны хайырландырыргъа, белги амалланы хайырландырыргъа; Бирлешиб ишлеу: кеслерини акъылларына тутхуч табаргъа аны да нёгерлери бла келишдирирге; Энчили: билимлерин ёсдюргенлей турургъа керек болгъанын ангылайдыла; ишде тырмашыу бла тёзюмлюк кёргюзедиле; джазма ишни тинтиу кеслери баджарадыла; ишни тындыргъан кёзюуде бир бирине хатер этедиле. | Къош айтымланы къуралыууларын ачыкъларгъа, аланы къурамларында байламланы къуллукълары | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, бош айтымладан байламланы хайырландырыб, къош айтымла къурайдыла. | Билиу: къош айтымны энчи ышанларын, бош айтымдан башхалыгъын; Эте билмеклик: бош, къош айтымланы тамалын белгилей билирге; байламны къош айтымда джумушун чыкъларгъа; Усталыкъ: текстде бош, къош айтымланы тюз хайырландыра билирге. | | | § 60 262 – чы иш 115 –чи бетде Сочинения- гъа хазырланыу 263 – чю иш 116 – чы бетде. |
| 55 | Тил ёсдюрюу Сурат бла ишлеу. Тил ёсдюрюу дерс. | Мизамгъа салыучу: ишни юзмей, не заманда этиллигин билирге, къалай бошаллыгъын алгъа билирге; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъургъа талпыб излейдиле, бирлешиб ишлейдиле; акъылларын да, билимлерин да таймаздан ёсдюрюрге керек болгъанын эсгередиле. | Суратха къараб, суратлау текстны къурашдырыу. Суратлау текстны къуралыуу. | Соруула салыб, план къурашдырыргъа, тестни джазаргъа | Суратха къараб, аны юсюнден суратлау текст къураб джазаргъа. | | | §§ 50 – 60 Къайтарыб окъургъа |
| 56 | § 61. Не, неда, бир да байламлары болгъан къош айтымла. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: ишни юзмей, не заманда этиллигин билирге, къалай бошаллыгъын алгъа билирге; Билиу: ишни этиуде бютеу лагъымны хайырландырыргъа, белги амалланы хайырландырыргъа; Бирлешиб ишлеу: кеслерини акъылларына тутхуч табаргъа аны да нёгерлери бла келишдирирге; Энчили: билимлерин ёсдюргенлей турургъа керек болгъанын ангылайдыла; ишде тырмашыу бла тёзюмлюк кёргюзедиле; джазма ишни тинтиу кеслери баджарадыла; ишни тындыргъан кёзюуде бир бирине хатер этедиле. | Къош айтымланы къуралыууларын ачыкъларгъа, аланы къурамларында байламланы къуллукълары. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, бош айтымладан байламланы хайырланды- рыб, къош айтымла къурайдыла. | Билиу: къош айтымны энчи ышанларын, бош айтымдан башхалыгъын; Эте билмеклик: бош, къош айтымланы тамалын белгилей билирге; байламны къош айтымда джумушун ачыкъларгъа; Усталыкъ: текстде бош, къош айтымланы тюз хайырландыра билирге. | | | § 61 «Ана тил» китабдан не, неда, бир да деген байламла - ры болгъан 6 – 7 къош айтым джазыб алыргъа |
| 57 | § 62. Къош айтымда запятой. §63. Къайтарыу. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: ишни юзмей, не заманда этиллигин билирге, къалай бошаллыгъын алгъа билирге; Билиу: ишни этиуде бютеу лагъымны хайырландырыргъа, белги амалланы хайырландырыргъа; Бирлешиб ишлеу: кеслерини акъылларына тутхуч табаргъа аны да нёгерлери бла келишдирирге; Энчили: билимлерин ёсдюргенлей турургъа керек болгъанын ангылайдыла; ишде тырмашыу бла тёзюмлюк кёргюзедиле; джазма ишни тинтиу кеслери баджарадыла; ишни тындыргъан кёзюуде бир бирине хатер этедиле. | Къош айтымланы къуралыууларын ачыкъларгъа, аланы къурамларында тыйгъыч белгилени къуллукълары. Къош, бош айтымланы къуралыуулары | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, бош айтымладан байламланы хайырланды- рыб, къош айтымла къурайдыла, тыйгъыч белгилени салыннганларына эс бёледиле. | Билиу: къош айтымны энчи ышанларын, бош айтымдан башхалыгъын, тыйгъыч белгилени орунларын; Эте билмеклик: бош, къош айтымланы тамалын белгилей билирге; байламны къош айтымда джумушун ачыкъларгъа; Усталыкъ: текстде бош, къош айтымланы тюз хайырландыра, тыйгыч белгилени да сала билирге. | | | § 62, § 63 274 –чю иш 121 – чи бетде |
| 58 | § 64. Айланыу. §65. Айланыуда тыйгъыч белгиле. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; Билиу: тинтерге эмда багъа берирге ишни барыууна бла хыйсабына; кесини ишин тюз, юзмей тындырырча тилни къызыгъыб хайырландырыргъа; Бирлешиб ишлеу: бирлешген бла билим ишни тири кёргюзюрге; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; ишни кеслери башына этедиле; джазмада, окъууда, джангы хапар джыйыуда ишни ауурлугъун хорларгъа хазырлыкъларын кёргюзедиле. | Устаз къангада берилген текстде айланыуланы белгилейди, окъулгъан заманда тауушну кёлтюртюб айтылгъанын анылатады. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, Айланыуланы белгилейдиле, тыйгъыч белгилени, айтымны члени болмагъанын ачыкълайдыла. | Билиу: айланыу кимге болса да айланыб айтылгъан сёзле болгъанын; Эте билмеклик: айланыуну айтымда тюз айыра, тыйгъыч белгиле сала, айтымны члени болмагъанын билирге; Усталыкъ: айланыула бла айтым тюз къураргъа, текстде белгилей билирге. | | | § 64, § 65 277 – чи иш 122–чи бетде, 282 – чи иш 123 – чю бетде |
| 659 | § 66. Къайтарыу. Айланыу Къайтарыу дерс эмда билимни бир мизамгъа джыйыу. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре устаз бла иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; берилген джорукъланы хаыйырландырыргъа; Билиу: амалсыз хапарны табаргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъа; Энчили: окъургъа талпыула-рын, окъуу мадарларын кенгер-тедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюуню хайырландырадыла: этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джазма ишлерини кеслери тинтедиле. | Китаб бла ишлеу, таблицала бла ишлеу. Айланыуула- ры болгъан текстлени къуралыууларын айырыу | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа. | Билиу: айтымда айланыуланы, айланыулада керекли тыйгъыч белгилерин, айтым синтаксис илмуну бёлеги болгъанын; Эте билмеклик: айтымны айланыуларын ачыкъларгъа. Усталыкъ: текстде айланыуланы керекли тыйгъыч белгиле бла бла белгилерге; текстны кесгин окъургъа; болушлукъсуз айланыуу болгъан айтым къураргъа. | | | § 66 284–чю иш 124–чю бетде |
| 60 | § 67. Туура сёз. § 68 Туура сёзю болгъан айтымлада тыйгъыч белгиле. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: окъуу борчну къысха ангылатыргъа, эслеринде тутаргъа; Билиу: магъаналы ышанлары бла къауум затны билирге, таныргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъада тенлери бла келишдирирге; Энчили: окъуу – ангылау тырмашыуларын кёргюзедиле; окъуу излеу амалсыз этилиуню ангылайдыла, эсгередиле. | Устаз къангада берилген текстде туура сёзню белгилейди, тыйгъыч белгилеге эс бёледи. Авторну сёзлери бла туура сёзню башхалыгъына эс бёлдюреди. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, тыйгъыч белгилени айырадыла. | Билиу:туура сёзню биргесине къуруда авторну сёзлери болгъанын, диалогдан башхалыгъын; Эте билмеклик: айтымда туура сёзню тюз белгилерге, тыйгъыч белгилени тюз салыргъа; Усталыкъ: туура сёзню джазмада да, тилде да тюз хайырландыра билирге. | | | § 67, § 68 292 – чи иш 127–чи бетде, 298 – чи иш 129 – чу бетде |
| 61 | § 69 Къайтарыу. Туура сёз. Къайтарыу дерс эмда билимни бир мизамгъа джыйыу. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре устаз бла иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; берилген джорукъланы хаыйырландырыргъа; Билиу: амалсыз хапарны табаргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъа; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюу-ню хайырландырадыла: этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джазма ишлерини кеслери тинтедиле; | Китаб бла ишлеу, айтымланы схемалары бла ишлеу. Туура сёзлери болгъан текстлени къуралыууларын айырыу | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа | Билиу: айтымда туура сёзню; керекли тыйгъыч белгилерин, айтым синтаксис илмуну бёлеги болгъанын; Эте билмеклик: туура сёзю болгъан айтымны аджашдырмай ачыкъларгъа; Усталыкъ: текстде айтымны чегин керекли тыйгъыч белгиле бла бла белгилерге; текстны кесгин окъургъа; болушлукъсуз туура сёзю болгъан айтымла къураргъа | | | § 69 303 – чю иш 131– чи бетде |
| 62 | Сынау иш. Тинтиу дерс. | Мизамгъа салыучу: бегитилген джорукъланы хайырландырыу; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъууда джетишимликлерини сылтауун ангылауну кёргюзюрге: хар тюрлю оюмну тенглешдиредиле; ёчешиуде бир - бирлерине джумушакълыкъ кёргюзедиле; джангы дерсден хапар таймаздан керек болгъанын эсгередиле. | Айтымланы тюз къурашдырыу джорукъланы тюз джазыугъа сынау ишни тексты бла танышдырыу. | Сынау иш | Окъугъан джорукъланы джазмада хайырландырыргъа; этилген ишге багъа бериу. | | | §§ 59 - 69 Къайтарыб окъургъа |
| Джылны ичинде окъулгъанны къайтарыу (6 + 1) | ||||||||
| 663 | § 70. Тауушла. Бёлюм. Басым. Сёзню къурамы. Къайтарыу дерс эмда билимни бир мизамгъа джыйыу. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре устаз бла иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; берилген джорукъланы хаыйырландырыргъа; Билиу: амалсыз хапарны табаргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу,кесини акъылын джакъларгъа; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюуню хайырландырадыла: этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джазма ишлерини кеслери тинтедиле; | Къангада берилген таблицала бла ишлеу | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа | Билиу: тауушланы, бёлюмню, басымны, сёзню къурамын; Эте билмеклик: билген джорукъланы джазмада хайырландыра билирге; Усталыкъ тауушланы, бёлюмню, басымны, сёзню къурамыны джорукъларын аджашдырмай ачыкъларгъа; | | | § 70 309 – чу иш 134–чю бетде |
| 64 | § 71 Ат. Этим Къайтарыу дерс эмда билимни бир мизамгъа джыйыу. | Мизамгъа салыучу: ишни юзмей, не заманда этиллигин билирге, къалай бошаллыгъын алгъа билирге; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюуню хайырландырадыла. | Къангада берилген таблицала бла ишлеу. Джылны ичинде тилни кесеклерини юсюнден билген билимлерин ачыкълау | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа. | Билиу: тилни магъаналы, къуллукъчу кесеклерини энчи ышанларын; Эте билмеклик: тилни кесеклерин морфология ышанлары бла текстде белгилерге; Усталыкъ: тилни кесеклерин тил ёсдюрюуде тюз хайырландырыргъа. | | | |