Методичка Язык 4 кл.. Элканланы С. М., Айбазланы З. С. Къарачай тилни дерслери 4 класс Устазгъа методика болушлукъ Биринчи чыкъгъаны КъарачайЧеркес республиканы Окъуу эмда илму
 Скачать 0.64 Mb.
|
|
§ 27 119 – чу, 120 – чы ишле 54–чю бетде | ||||||||
| 25 | Сынау иш. Тинтиу дерс. | Мизамгъа салыучу: бегитилген джорукъланы хайырландырыу; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъууда джетишимликлерини сылтауун ангылауну кёргюзюрге: хар тюрлю оюмну тенглешдиредиле; ёчешиуде бир - бирлерине джумушакълыкъ кёргюзедиле; джангы дерсден хапар таймаздан керек болгъанын эсгередиле. | Санауланы тюз джазыугъа сынау ишни тексты бла танышдырыу. | Сынау иш. | Окъугъан джорукъланы джазмада хайырландырыргъа; этилген ишге багъа бериу. | | | §§ 24 – 27 Къайтарыб окъургъа |
| Алмаш(5 + 1) | ||||||||
| 26 | § 28. Алмашны магъанасы. § 29. Бетлеучю алмашла. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре устаз бла иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; берилген джорукъланы хаыйырландырыргъа; Билиу: амалсыз хапарны табаргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъа; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюуню хайырландырадыла; этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джазма ишлерини кеслери тинтедиле. | Таблицала бла ишлеу, текстде алмашланы табаргъа юретиу. Алмашны айтымда, текстде магъанасы. Бетлеучю алмашланы атны орнунда джюрютюлюуюню Ангылатыу. Къангада джазылгъан айтымлада атланы бетлеучю алмашла бла ауушдурургъа. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла. Къангада джазылгъан алмашла бла айтымла къураргъа. | Билиу: алмашны тилни магъаналы кесегича, лексика, грамматика магъанасын; бетлеучю алмашланы ышанларын, болушлада тюрлениулерин; Эте билмеклик: атны орнуна алмашны тюз джаза билирге; болушлада тюз джалгъаула бла джаза билирге; Усталыкъ: алмашны айтымда орнун ачыкъларгъа, текстде алмашланы тюз белгилерге, тилде тюз джюрютюрге. | | | § 28, § 29 127 – чи иш 57–чи бетде, 130 – чу иш 59–чу бетде |
| 27 | § 30. Бетлеучю алмашланы джалгъаныула- ры. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; Билиу: билим муратны болушлукъсуз кесгин белгилерге юретирге, тинтирге, ишни барыууна бла хыйсабына багъа берирге; Бирлешиб ишлеу: кесини ишин тюз, юзмей тындырырча тилни къызыгъыб хайырландырыргъа; Энчили: окъугъан джорукъланы хайырландыра билирге, этген халатларын эсгертселе тыйыншлысыча ангыларгъа; ишде кеслерини тириликлерине багъа бередиле; билген билимлерин ишни тындырыргъа хайырландырадыла; джазма ишлерини кеслери тинтедиле. | Бетлеучю алмашланы джалгъаныуларыны юсюнден ушакъ этеди, сохталагъа сёзлени тинте, таууш этиб окъуб джазаргъа теджейди. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла. | Билиу: бетлеучю алмашланы ышанларын, болушлада тюрлениулерин, «ол» деген алмашны болушлада тюрленуюню энчи ышанларын; Эте билмеклик: болушлада тюз джалгъаула бла джаза билирге; Усталыкъ: алмашланы тилде тюз джюрюте билирге; алмашны болушлада энчи джалгъауун тюз джазаргъа. | | | § 30 133 – чю иш 60 – чы бетде |
| 28 | § 31. Болуш джалгъауланы тюз джазылыулары. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: окъуу борчну къысха ангылатыргъа, эслеринде тутаргъа; Билиу: магъаналы ышанлары бла къауум затны билирге, таныргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъада тенлери бла келишдирирге; Энчили: окъуу – ангылау тырмашыуларын кёргюзедиле; окъуу излеу амалсыз этилиуню ангылайдыла, эсгередиле. | Устаз болушлада алмашланы джалгъауларын анылатады, болуш джалгъауланы таблицасы бла ишлетеди. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, таблица бла ишлейдиле. | Билиу: бетлеучю алмашланы энчи ышанларын бла амалларын; Эте билмеклик: бетлеучю алмашланы морфология ышанларын аджашдырмай билирге; джалгъауларын тюз джазаргъа; Усталыкъ: алмашланы текстде айтымланы бир бирине байлагъан амалын билирге, бетлеучю алмашланы тилде тюз хайырландырыргъа. | | | § 31 «Ана тил» китабдан бетлеучю алмашлары болгъан 6- 7 айтым джазыб алыргъа |
| 29 | § 32 Къайтарыу. Алмаш. Къайтарыу дерс эмда билимни бир мизамгъа джыйыу. | Мизамгъа салыучу: бегитилген джорукъланы хайырландырыу; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъууда джетишимликлерини сылтауун ангылауну кёргюзюрге: хар тюрлю оюмну тенглешдиредиле; ёчешиуде бир - бирлерине джумушакълыкъ кёргюзедиле; джангы дерсден хапар таймаздан керек болгъанын эсгередиле. | Китаб бла ишлеу, таблицала бла ишлеу. Бир - бирини ишин тинтиу. Аууздан айтыула. | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа. | Билиу: бетлеучю алмашланы энчи ышанларын бла амалларын; Эте билмеклик: бетлеучю алмашланы морфология ышанларын аджашдырмай билирге; джалгъауларын тюз джазаргъа; Усталыкъ: алмашланы текстде айтымланы бир бирине байлагъан амалын билирге, бетлеучю алмашланы тилде тюз хайырландырыргъа. | | | § 32 Хар бир бетлеучю алмаш бла айтым къурашды- рыб джазаргъа |
| 30 | Сынау иш Тинтиу дерс. | Мизамгъа салыучу: бегитилген джорукъланы хайырландырыу; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъууда джетишимликлерини сылтауун ангылауну кёргюзюрге: хар тюрлю оюмну тенглешдиредиле; ёчешиуде бир - бирлерине джумушакълыкъ кёргюзедиле; джангы дерсден хапар таймаздан керек болгъанын эсгередиле. | Бетлеучю алмашланы тюз джазыугъа сынау ишни тексты бла танышдырыу. | Сынау иш. | Окъугъан джорукъланы джазмада хайырландырыргъа; этилген ишге багъа бериу. | | | §§ 28 – 32 Къайтарыб окъуу |
| Этим (6 + 1) | ||||||||
| 31 | § 33. Этимни магъанасын къайтарыу. Джангы керекни (материалны) билиу дерс . | Мизамгъа салыучу: окъугъан джорукъланы хайырландыра билирге, этген халатларын эсгертселе, тыйыншлысыча ангыларгъа; Билиу: ишни этиуде бютеу лагъымны хайырландырыргъа, белги амалланы хайырландырыргъа; этилген ишни хыйсабы бла ишни муратын тенглешдирирге. Бирлешиб ишлеу: ишни этергеболушлукъ тилей билирге, тилерге, соруула сорургъа; биргесине ишлеген адам ангыларча айтыула къурарагъа; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джазма ишлерини кеслери тинтедиле; бютеу оюмну тюз акъыл бла кёргюзедиле; этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джангы хапар алыуда да джетишимлик кёргюзедиле; джазыу бла окъууда сынамлы усталыкъларын джарашдырыу. | Устаз къангада джазылгъан сёзлени этимле деб нек айтылгъанын ангылатады. Этимни затны ишин кёргюзгенин ачыкълайды. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, этимлени айырыб айтадыла. | Билиу: этим деб неге айтылгъанын; этимни морфология бла грамматика ышанларын; Эте билмеклик: этимни тилни башха магъаналы кесеклеринден айыра, заманын, бетин, санын тюз билирге; Усталыкъ: этимлени заманларын билимли хайырландырыргъа, тюз джазаргъа. | | | § 33 146 – чы иш 64–чю бетде |
| 32 | § 34. Этимни заманлары. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: ишни юзмей, не заманда этиллигин билирге, къалай бошаллыгъын алгъа билирге; Билиу: ишни тындырыуда хар тюрлю амалны аджашдырмазгъа; Бирлешиб ишлеу: бир муратны белгилерге, аны къалай тындырыргъа керек болгъанын белгилерге; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюуню хайырландырадыла. | Къангада джазылгъан этимлеге соруу сала билирге юретеди, къайсы заманны кёргюзгенине сохталаны эслерин бёлдюреди. Таблица бла ишлетеди. | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа. | Билиу: этимни заманлары къалай къуралгъанын, аланы формаларын; Эте билмеклик: этимни заманларын аджшдырма белгилерге; Усталыкъ: айтымлада, текстде этимлени заманларын тюз джюрюте билирге. | | | § 34 152– чи иш 67–чи бетде |
| 33 | § 35. Этимни джегилиую. § 36. Этимни бусагъат заманы. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: окъуу борчну къысха ангылатыргъа, эслеринде тутаргъа; Билиу: магъаналы ышанлары бла къауум затны билирге, таныргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъада тенлери бла келишдирирге; Энчили: окъуу – ангылау тырмашыуларын кёргюзедиле; окъуу излеу амалсыз этилиуню ангылайдыла, эсгередиле. | Этимни бетде санда, заманда тюрлениую. Бусагъат заманны соруулары: Не этеди? Не эте турады? Къангада айтымлада этимни бусагъат заманда табаргъа. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, этимлени бусагъат заманда айырыб айтадыла. | Билиу: этимни бусагъат заманы къалай къуралгъанын, джегилиуюн, этимни бетлерин; Эте билмеклик: этимни турушун, заманын, бетин айыра билирге; Усталыкъ: айтымлада, текстде этимлени турушларын, заманларын, бетлерин тюз джюрюте билирге. | | | § 35, § 36 157 – чи иш 69–чу бетде. 162 – чи иш 72 – чи бетде |
| 34 | § 37. Этимни озгъан заманы. § 38. Озгъан заманда этимни джегилиую. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; Билиу: билим муратны болушлукъсуз кесгин белгилерге юретирге, тинтерге, ишни барыууна бла хыйсабына багъа берирге; Бирлешиб ишлеу: кесини ишин тюз, юзмей тындырырча тилни къызыгъыб хайырландырыргъа; Энчили: окъугъан джорукъланы хайырландыра билирге, этген халатларын эсгертселе тыйыншлысыча ангыларгъа; ишде кеслерини тириликлерине багъа бередиле; билген билимлерин ишни тындырыргъа хайырландырадыла; джазма ишлерини кеслери тинтедиле. | Этимни бетде санда, заманда тюрлениую. Озгъан заманны соруулары: Не этди? Не этген эди? Къангада айтымлада этимни озгъан заманда табаргъа. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, этимлени озгъан заманда айырыб айтадыла. | Билиу: этимни озгъан заманы къалай къуралгъанын, джегилиуюн, этимни бетлерин; Эте билмеклик: этимни турушун, заманын, бетин айыра билирге; Усталыкъ: айтымлада, текстде этимлени турушларын, заманларын, бетлерин тюз джюрюте билирге. | | | § 37, § 38 168 – чи иш 74–чю бетде, 171–чи иш 75–чи бетде. |
| 35 | § 39. Этимни боллукъ заманы § 40. Боллукъ заманда этимни джегилиую. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: салыннган борчха кёре устаз бла иш сайларгъа бла аны тындырыргъа болумлары; берилген джорукъланы хаыйырландырыргъа; Билиу: амалсыз хапарны табаргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъа; Энчили: окъургъа талпыуларын, окъуу мадарларын кенгертедиле; оюмну бютеу тюз акъыл бла кёргюзедиле; кёзге кёргюзюуню хайырландырадыла: этген ишлерине деменгили эс бёледиле; джазма ишлерини кеслери тинтедиле. | Этимни бетде санда, заманда тюрлениую. Боллукъ заманны соруулары: Не этерикди? Не этерик эди? Къангада айтымлада этимни боллукъ заманда табаргъа. | Окъуу китабдан темагъа келишген ишлени джазадыла, этимлени боллукъ заманда айырыб айтадыла. | Билиу: этимни боллукъ заманы къалай къуралгъанын, джегилиуюн, этимни бетлерин; Эте билмеклик: этимни турушун, заманын, бетин айыра билирге; Усталыкъ: айтымлада, текстде этимлени турушларын, заманларын, бетлерин тюз джюрюте билирге. | | | § 39, § 40 177– чи иш 78–чи бетде |
| 36 | § 41. Этимни айтымда къуллугъу. § 42. Къайтарыу. Джангы керекни (материалны) билиу дерс. | Мизамгъа салыучу: окъуу борчну къысха ангылатыргъа, эслеринде тутаргъа; Билиу: магъаналы ышанлары бла къауум затны билирге, таныргъа; Бирлешиб ишлеу: хапарны тинтиу, кесини акъылын джакъларгъада тенлери бла келишдирирге; Энчили: окъуу – ангылау тырмашыуларын кёргюзедиле; окъуу излеу амалсыз этилиуню ангылайдыла, эсгередиле. | Этимлени хайырландырыб, айтымла къурашдырыу, атла бла этимлени байланыулары джайылмагъан айтым къурауун ангылатыргъа. Этимлени айтымда, текстде магъаналары. | Хар сабийни окъууда джетишимлигине кёре энчи иш этерге, окъуу китабдан иш джазаргъа. | Билиу: этимни турушларыны заманларыны къуралыууларын, айтымда къуллугъун; Эте билмеклик: Эте билмеклик: этимни тилни башха магъаналы кесеклеринден айыра, заманын, бетин, санын тюз билирге; Усталыкъ: этимлени заманларын, турушларын билимли хайырландырыргъа, тюз джазаргъа эмда тилде хайырлындыра билирге. | | | |