ринолалия. Ринолалия Сессия Жауаптары. Оп 6B01901 Дефектология
 Скачать 310.21 Kb.
|
|
12.Покажите и обоснуйте комплексный подход при устранении ринолалии на примере одного или нескольких занятий. При ринолалии тембр голоса назализован. Наиболее распространённым речевым нарушением является открытая ринолалия, возникающая при врожденном дефекте губы и неба. Одной из причин расщелин лица, верхней губы и неба могут быть различного рода патологии: гинекологические и эндокринные заболевания. Немаловажное значение играет радиационное излучение. Особая роль в возникновении аномалий придается различным лекарственным и химическим веществам, широко применяемым в быту и промышленности: бензин, ядохимикаты, кислоты. Не исключается из этого списка алкоголь и курение. По последним статистическим данным с каждым годом увеличивается количество детей с патологией губы и неба, поэтому коррекция ринолалии является одной из важнейших задач специализированных учреждений. Коррекционная работа требует воздействия на всю системы голоса и речеобразования. Особенно важными являются комплексные мероприятия, которые помогают ослабить развитие дефекта. В основу комплексного метода положен принцип одновременного обучения речевому дыханию, голосообразованию и артикуляции, а также переводу артикуляционной базы в передние отделы речевой полости. Перед логопедом в повседневной практике встают актуальные задачи: Формировать речевое дыхание при дифференциации вдоха и выдоха через нос и рот. Активизировать небную занавеску (после операции она укорачивается за счет рубцевания тканей). Уделяя большое внимание активизации небной занавески, мы тем самым создаем условия для интенсивного выдоха. Дыхательная гимнастика при ринолалии: Работа по коррекции дыхания начинается с выработки направленной воздушной струи через рот. Для этого используем доступные упражнения, которые меньше всего утомляют детей. Маленькому ребёнку бывает трудно, а порой и неинтересно выполнять упражнения просто по показу. Поэтому используйте игровые приемы, придумывайте сказочные истории, например такие: «Проветриваем пещеру» Язычок живёт в пещере. Как и любое помещение, её необходимо часто проветривать, ведь воздух для дыхания должен быть чистым! Есть несколько способов проветривания: -вдохнуть воздух носом и медленно выдохнуть через широко открытый рот (и так не менее 5 раз); Артикуляционная гимнастика при ринолалии: При открытой и закрытой ринолалии бывает очень полезно выполнять артикуляционные упражнения для языка, губ и щёк. 1) «Лиана»: свесить длинный узкий язык вниз, к подбородку, удерживать в таком положении не менее 5 секунд (повторить упражнение несколько раз). 2) «Удав»: медленно высунуть длинный и узкий язык изо рта (проделать упражнение несколько раз). 3) «Язык удава»: длинным и узким языком, высунутым как можно больше изо рта, проделать несколько быстрых колебательных движений из стороны в сторону (от одного угла рта до другого). 4) «Часики»: рот широко открыт, узкий язык совершает круговые движения, как стрелка часов, касаясь при этом губ (сначала в одну, а потом в другую сторону). 5) «Маятник»: рот открыт, узкий длинный язык высунут изо рта, и двигается из стороны в сторону (от одного угла рта до другого) под счёт «раз – два». Приемы массажа при ринолалии: Поглаживание поверхностное в направлении от твердых резцов к носоглотке. Поглаживание прерывистое по направлению от средней линии твердого неба к шейкам зубов (2 минуты). Растирание (1,5 минуты), прямолинейно от резцов к носоглотке и в обратном направлении. Поперечно по мягкому небу, а также спиралевидно в тех же направлениях (2 минуты). Интенсивное растирание по точкам выхода сосудисто-нервных пучков (по 10 секунд на каждой точке). Разминание в медленном темпе, плавно, без рывков в продольном и поперечных направлениях (2 минуты). Массаж проводится несколько раз в день, не менее 10 минут в течение 6 месяцев. Проводить массаж рекомендуется как на занятиях, так и самостоятельно. Родителям предлагается обучиться массажу вместе с детьми. Начинать массаж нужно сразу после снятия швов. Упражнения на активизацию небной занавески: Глотание – заглатывание крупными порциями, сначала давать кашу, затем спустя 1–2 недели густую вязкую жидкость (кисель), затем глотание жидкости (воды) маленькими порциями. Позевывание – широко открывая рот: сначала сильно втягивая воздух, в последующих упражнениях без заметного вдоха. Откашливание – широко открывать рот, напрягая мышцы плечевого пояса и шеи и всего дна ротовой полости с силой сжимая кулаки. Учить откашливаться с высунутым языком, если язык уходит, то его задерживать пальцами. Полоскание горла с запрокинутой головой. Давление кончиком языка на левую (правую) щеки. Эти упражнения следует контролировать как зрительно (перед зеркалом), так и кинестетически – ощупыванием напряженности небной занавески, вызывается рвотный рефлекс, в результате которого резко сужается глоточное кольцо. 12.Бір немесе бірнеше әрекеттердің мысалында ринолалияны жою кезінде кешенді тәсілді көрсетіңіз және негіздеңіз. Ринолалия кезінде дауыстың тембрі мұрынға айналады. Ең жиі кездесетін сөйлеу бұзылысы-ерін мен таңдайдың туа біткен ақауы кезінде пайда болатын ашық ринолалия. Бет, жоғарғы ерін және таңдай жырықтарының себептерінің бірі әртүрлі патологиялар болуы мүмкін: гинекологиялық және эндокриндік аурулар. Радиациялық сәулелену маңызды рөл атқарады. Аномалиялардың пайда болуында күнделікті өмірде және өнеркәсіпте кеңінен қолданылатын әртүрлі дәрілік және химиялық заттар: бензин, пестицидтер, қышқылдар ерекше рөл атқарады. Бұл тізімнен алкоголь мен темекі шегу алынып тасталмайды. Соңғы статистикаға сәйкес, жыл сайын ерін мен таңдай патологиясы бар балалар саны артып келеді, сондықтан ринолалияны түзету мамандандырылған мекемелердің маңызды міндеттерінің бірі болып табылады. Түзету жұмыстары бүкіл дауыс пен сөйлеу жүйесіне әсер етуді талап етеді. Ақаудың дамуын әлсіретуге көмектесетін кешенді шаралар әсіресе маңызды. Кешенді әдіс сөйлеу тыныс алуын, дауыс түзілуін және артикуляцияны бір мезгілде оқыту, сондай-ақ артикуляциялық базаны сөйлеу қуысының алдыңғы бөлімдеріне аудару принципіне негізделген. Күнделікті тәжірибеде логопедтің алдында өзекті міндеттер тұр: Мұрын және ауыз арқылы тыныс алу мен дем шығаруды саралау кезінде сөйлеу тыныс алуын қалыптастыру. Палатиндік пердені белсендіру (операциядан кейін ол тіндердің тыртықтануына байланысты қысқарады). Таңдай пердесін белсендіруге көп көңіл бөле отырып, біз қарқынды дем шығаруға жағдай жасаймыз. Ринолалия кезіндегі тыныс алу жаттығулары: Тыныс алуды түзету жұмыстары ауыз арқылы бағытталған ауа ағынын шығарудан басталады. Ол үшін біз балаларды ең аз шаршататын қол жетімді жаттығуларды қолданамыз. Кішкентай балаға жаттығуды тек шоу арқылы орындау қиын, кейде қызықсыз болуы мүмкін. Сондықтан ойын әдістерін қолданыңыз, мысалы, ертегі оқиғаларын ойлап табыңыз: "Үңгірді желдету" Увула үңгірде тұрады. Кез-келген бөлме сияқты, оны жиі желдету керек, өйткені тыныс алу үшін ауа таза болуы керек! Желдетудің бірнеше әдісі бар: - мұрныңызбен ауаны жұтып, кең аузыңызбен баяу дем шығарыңыз (және кем дегенде 5 рет); Ринолалия кезіндегі артикуляциялық гимнастика: Ашық және жабық ринолалиямен тілге, ерінге және щекке артикуляциялық жаттығулар жасау өте пайдалы. 1)" Лиана": ұзын, тар тілді төмен, иекке іліп қойыңыз, кем дегенде 5 секунд ұстаңыз (жаттығуды бірнеше рет қайталаңыз). 2)" Боа": аузыңыздан ұзын және тар тілді баяу шығарыңыз (жаттығуды бірнеше рет жасаңыз). 3)" Боа тілі": аузынан мүмкіндігінше ұзын және тар тілмен бірнеше жылдам тербелмелі қозғалыстар жасаңыз (ауыздың бір бұрышынан екінші бұрышына дейін). 4)" сағаттар": аузы кең, тар тілі айналмалы қозғалыстар жасайды, сағаттың қолы сияқты, ерінге тигізеді (алдымен бір жағына, содан кейін екінші жағына). 5) "Маятник": аузы ашық, тар ұзын тілі аузынан шығып, қозғалады "бір – екі"есебінен бүйірден екінші жаққа (ауыздың бір бұрышынан екінші бұрышына дейін). Ринолалияға арналған массаж әдістері: Қатты азу тістерден мұрын-жұтқыншаққа қарай беткейлік сипау. Қатты таңдайдың ортаңғы сызығынан тістердің мойнына қарай үзік-үзік сипау (2 минут). Ысқылау (1,5 минут), азу тістерден мұрын-жұтқыншаққа дейін және кері бағытта. Жұмсақ таңдайда көлденең, сондай-ақ сол бағытта спираль тәрізді (2 минут). Тамыр-жүйке байламдарының шығу нүктелері бойынша қарқынды ысқылау (әр нүктеде 10 секунд). Баяу қарқынмен, тегіс, бойлық және көлденең бағытта серпіліссіз илеу (2 минут). Массаж күніне бірнеше рет, 6 ай ішінде кем дегенде 10 минут жасалады. Массажды сабақта да, өз бетіңізше де жүргізу ұсынылады. Ата-аналарға балалармен бірге массаж жасауды үйрену ұсынылады. Массажды тігістерді алып тастағаннан кейін бірден бастау керек. Таңдай пердесін белсендіру жаттығулары: Жұту-үлкен бөліктерде жұту, алдымен ботқа беру, содан кейін 1-2 аптадан кейін қалың тұтқыр сұйықтық (желе), содан кейін сұйықтықты (суды) кішкене бөліктерде жұту. Позевание-ауызды кең ашу: алдымен ауаны қатты тарту, кейінгі жаттығуларда айтарлықтай дем алмай. Жөтелу-иық белдеуі мен мойын бұлшықеттерін және ауыз қуысының бүкіл түбін жұдырықпен қысу арқылы ауызды кең ашу. Егер тіл кетіп қалса, оны саусақтарыңызбен ұстауға үйретіңіз. Басын артқа еңкейтіп шаю. Тілдің ұшымен сол жақ (оң жақ) щекке қысым. Бұл жаттығуларды көзбен де (айна алдында) де, кинестетикалық тұрғыдан да бақылау керек – таңдай пердесінің шиеленісін сезіну арқылы гаг рефлексі пайда болады, нәтижесінде жұтқыншақ сақинасы күрт тарылады. 13.Соотнесите врожденные расщелины верхней губы:скрытая расщелина, неполная расщелина: а) без деформации кожно-хрящевого отдела носа. Скрытые расщелины неба - это такие расщелины, при которых врожденный дефект малозаметен. Иногда заметно вдавление слизистой оболочки между двумя половинами мягкого неба. Отмечается несращение костных пластинок твердого неба. Неполные расщелины называют несквозными - они могут захватывать только язычок или язычок и мягкое нёбо или частично твердое нёбо и оканчиваться позади резцового отверстия. Расщелины, при которых щель с твердого нёба распространяется на альвеолярный отросток и верхнюю губу, называют полными, или сквозными, расщелинами.Клинико-анатомическая классификация врождённых расщелин верхней губы и неба I. Врождённые изолированные расщелины верхней губы: Врождённая скрытая расщелина верхней губы (одно- или двусторонняя). Врождённая неполная расщелина верхней губы: без деформации кожно-хрящевого отдела носа (одно- или двусторонняя); с деформацией кожно-хрящевого отдела носа (одно- или двусторонняя). Врождённая полная расщелина верхней губы (одно- или двусторонняя).  13.Жоғарғы еріннің туа біткен жырықтарын байланыстырыңыз: жасырын жырық, толық емес жырық: а) мұрынның тері-шеміршек бөлігінің деформациясы жоқ. Таңдайдың жасырын жырықтары-бұл туа біткен ақау байқалмайтын жырықтар. Кейде жұмсақ таңдайдың екі жартысы арасындағы шырышты қабықтың депрессиясы байқалады. Қатты таңдайдың сүйек тақталарының қосылмауы байқалады. Толық емес жарықтар өтпейтін деп аталады-олар тек тілді немесе тілді және жұмсақ таңдайды немесе ішінара қатты таңдайды ұстап, азу тесігінің артында аяқталуы мүмкін. Қатты таңдайдың саңылауы альвеолярлы процеске және жоғарғы ерінге таралатын жарықтар толық немесе өтпелі жарықтар деп аталады.Жоғарғы ерін мен таңдайдың туа біткен жырықтарының клиникалық-анатомиялық классификациясы I. жоғарғы еріннің туа біткен оқшауланған жырықтары: Жоғарғы еріннің туа біткен жасырын жырығы (бір немесе екі жақты). Жоғарғы еріннің туа біткен толық емес жырығы: мұрынның тері-шеміршек бөлігінің деформациясы жоқ (бір немесе екі жақты); мұрынның тері-шеміршек бөлігінің деформациясымен (бір немесе екі жақты). Жоғарғы еріннің туа біткен толық жырығы (бір немесе екі жақты). 14.Опишите врожденные расщелины верхней губы:скрытая расщелина, неполная расщелина:б) с деформацией кожно-хрящевого отдела носа. Скрытые расщелины неба - это такие расщелины, при которых врожденный дефект малозаметен. Иногда заметно вдавление слизистой оболочки между двумя половинами мягкого неба. Отмечается несращение костных пластинок твердого неба. Неполные расщелины называют несквозными - они могут захватывать только язычок или язычок и мягкое нёбо или частично твердое нёбо и оканчиваться позади резцового отверстия. Расщелины, при которых щель с твердого нёба распространяется на альвеолярный отросток и верхнюю губу, называют полными, или сквозными, расщелинами.Клинико-анатомическая классификация врождённых расщелин верхней губы и неба I. Врождённые изолированные расщелины верхней губы: Врождённая скрытая расщелина верхней губы (одно- или двусторонняя). Врождённая неполная расщелина верхней губы: без деформации кожно-хрящевого отдела носа (одно- или двусторонняя); с деформацией кожно-хрящевого отдела носа (одно- или двусторонняя). Врождённая полная расщелина верхней губы (одно- или двусторонняя). 14.Жоғарғы еріннің туа біткен жырықтарын сипаттаңыз: жасырын жырық, толық емес жырық:б) мұрынның тері-шеміршек бөлігінің деформациясы бар. Таңдайдың жасырын жырықтары-бұл туа біткен ақау байқалмайтын жырықтар. Кейде жұмсақ таңдайдың екі жартысы арасындағы шырышты қабықтың депрессиясы байқалады. Қатты таңдайдың сүйек тақталарының қосылмауы байқалады. Толық емес жарықтар өтпейтін деп аталады-олар тек тілді немесе тілді және жұмсақ таңдайды немесе ішінара қатты таңдайды ұстап, азу тесігінің артында аяқталуы мүмкін. Қатты таңдайдың саңылауы альвеолярлы процеске және жоғарғы ерінге таралатын жарықтар толық немесе өтпелі жарықтар деп аталады.Жоғарғы ерін мен таңдайдың туа біткен жырықтарының клиникалық-анатомиялық классификациясы I. жоғарғы еріннің туа біткен оқшауланған жырықтары: Жоғарғы еріннің туа біткен жасырын жырығы (бір немесе екі жақты). Жоғарғы еріннің туа біткен толық емес жырығы: мұрынның тері-шеміршек бөлігінің деформациясы жоқ (бір немесе екі жақты); мұрынның тері-шеміршек бөлігінің деформациясымен (бір немесе екі жақты). Жоғарғы еріннің туа біткен толық жырығы (бір немесе екі жақты). 15.Продемонстрируйте систему А. Г. Ипполитовой как основу при коррекции звукопроизношения у детей с ринолалией. Получившая широкую известность методика А.Г. Ипполитовой основана на одновременной отработке дыхания, голоса. А.Г. Ипполитова предложила начинать занятия с дооперационного периода, использовать сочетание дыхательных и артикуляционных упражнений, соблюдать определенную последовательность отработки звуков, использовать при этом «опорные» звуки. Основным в этой методике является совокупность дыхательных и речевых упражнений, последовательность отработки звуков, взаимосвязанных артикуляционно. Этапность в отработке звуков определяется степенью готовности артикуляционной базы языка. Если имеются полноценные одногруппные звуки, то это считается произвольной основой для работы над следующими. Своеобразие метода А.Г. Ипполитовой состоит в том, что первоначально внимание ребенка направлено только на артикулему. Содержание занятий включает формирование речевого дыхания, дифференциацию вдоха и выдоха, воспитание длительного ротового выдоха при реализации гласных артикулем (без включения голоса) и фрикативных глухих согласных, дифференциацию короткого и длительного ротового и носового выдоха при формировании сонорных фонем, аффрикат, постановку мягких звуков. Использование системы А.Г. Ипполитовой имеет высокую результативность при работе с детьми, у которых отсутствуют отклонения в фонематическом развитии. При ринолалии наблюдается тотальное нарушение звукопроизношения. В связи с этим в логопедическойработе необходимо формировать правильное произношение всех звуков речи заново.Если исходить из того, что дефект речи при ринолалии обусловлен не только наличием расщелины, но и неправильным положением языка в полости рта и нарушением взаимодействия мышц всего артикуляционного аппарата, то можно предположить, что компенсация двух последних дефектов (неправильного положения языка в полости рта и нарушения взаимодействия мышц артикуляционного аппарата) возможна до операции и обеспечит предпосылки для улучшения речи. Формирование правильной речи (работа над произношением) у ринолалика складывается из воспитания направленного ротового выдоха в сочетании с одновременным созданием полноценных артикулем речевых звуков. Процесс логопедического воздействия делится на два периода: 1.Дооперационный. 2.Послеоперационный. Логопедическая система А. Г. Ипполитовой состоит из нескольких основных разделов: 1. Формирование речевого дыхания при дифференциации вдоха и выдоха. 2. Формирование длительного ротового выдоха при реализации артикулем гласных звуков (без включения голоса) и фрикативных глухих согласных. 3. Дифференциация короткого и длительного носового выдоха при формировании сонорных звуков и аффрикат. 4. Формирование мягких звуков. |