управление. кыргязкнига. Тилим менин
Скачать 1.09 Mb.
|
Биринчи осуят: Эл-журттун ажырагыс бүтүндүгү ж.ана бир ж.акадан баш, бир жеңден кол чыгарган биримдиги. «Эч ким бузуп ала албайт, Бирдиктүү элдин калаасын. Ар ким жумшап кул кылат Бирдиксиз элдин баласын». («Сейтек», 1960, 173-бет) Калкым кыргыз, сен үчүн Курман болуп кетейин. (Манастын сөзцнөн) Экинчи осуят: Улут аралык ынтымак, достук жана кызматташтык. Асмандагы жылдыздай Козголушту үч ойрон. А дүйнөлүк ошондо Дос болушту үч ойрон. Ак бөкөндүн кылындай Суурулушуп турушту Ак буудайдын унундай Жуурулушуп турушту. («Манастан») Үчүнчү осуят: Улут ар-намыс жана атуулдук ариет. «Аманат жаным чыкканча, Намыс жолун кубамын. Атамдан калган жеримди, Алдыртып коюп Кытайга, Аңкайып кантип турамын!» (Манастын сөзунөн) Төртүнчү осуят: Арыбас мээнет, алдыңкы өнөр билим аркылуу бакы- бат дөөлөткө умтулуу. Эгин айдап жай болуп, Эсепсиз кыргыз бай болуп ... (Саякбайдын «Манасынан») «Кош жылаажын салдырган, Кийсе кыба кандырган Кырк чорого кырк өтүк Кылып койгон мунум бар» (Каныкейдин сөзунөн) Бешинчи осуят: Гуманизм, айкөлдүк, кечиримдүүлүк. «Аты да Манас турбайбы, Заты да Манас турбайбы. Өзү да Манас турбайбы, Сөзү да Манас турбайбы. (Чубактын сөзунөн) Алтынчы осуят: Табият менен таттуу мамиледе болуу. «Төбөсү бийик көк урсун, Төшү түктүү жер урсун». («Манастан») Жетинчи осуят: Кыргыз мамлекеттигин чыңдоо жана аны көздүн ка- региндей сактоо. «Балам, Манас, кулунум, Кара тоодой кан болгун. Кырк уруу кыргыз элине, Касиеттүү жан болгун! Эки тизгин, бир чылбыр, Эки колго алыңыз! Кабылан оозун бурамын Ажалым жетип өлгүчө Туу түбүндө турамын» (Кошойдун сөзунөн) МАНАС АТЫНДАГЫ ШААРЛАР Кытайда, Испанияда, Норвегияда, Бразилияда, Колум- бияда бар, ал эми Японияда Семетей шаары бар. Венгрияда Манас кыштагы, Дагестандын Ленин райо- нунда Манас айылы жана Буйнак районунда Манасаул кыштагы бар. Европа жана Америка материктеринде Манас ысымынын пайда болушуна миссионерлердин ролу өтө зор болгон. Индияда ыйык Манас тоосу, Сибирдин жогорку Ир- тышында, Казакстанда, Туркияда Манас жайлоолору, Ал- тайда Манастын Асуу (Ашуу), Кытайда Манастын боз дөбөсү. Каракол мунарасы, Таласта Манастын Кароол-Тоо дөбөсү, Аравияда Мина ойдуңу жана Хира тоосу Манасик аталып, сыйына турган жай болгон. Тибеттен тартып Саян Алтайга чейин созулган тоо кыркасы 20 кылымга чейин Манас деп аталган. Крымда Манас тумшугу, Чыгыш Түркстандагы Манас ойдуңу. Таластын Чаткал тарапта- гы Күйүк -Күркүрөөдөгү «Манас тоо» жана «Манас ашуу» деген жерлер. Палестинанын Түндүк Чыгыш тарабындагы Манассия пайгамбардын тукумдары жайгашкан аймак Манассино деп аталат. Кытайдын Синь-Цзинь провинциясындагы Манас да- рыясы Индиянын Гималайга жакын жердеги Манас көлү, Индиянын түндүк- батыш тарабындагы Брахмантура атын- дагы дарыянын оң куймасы да Манас деп аталат. Түштүк Сибирдеги Манн көлү Манна, Маныч, Кызыл Манна да- рыялары жана башкалар бар. Кыргыздын эпосу - «Манас». Алтайлыктардын, «Алп Манас», уйгур, өзбектердин, «Алпамыш», башкырттар- дын «Алпамыша», ойрот буйраттардын «Мангис» аттуу эпостору бар экендиги бардыгына белгилүү. Индияда да «Манас» дастаны бар. Бирок окуялар «тиги» дүйнөдө өтөт. Манас Алтын менен күмүштүн Ширөөсүнөн бүткөндөй. Асман менен жериңдин Тирөөсүнөн бүткөндөй. Айың менен Күнүңдүн Бир өзүнөн бүткөндөй. Алды калың кара жер Жерлигинен түткөндөй. Жакыптын түшү Уйкуну бекер уктабай Урматтуу бир түш көргөнүм. Кукулуктап үн чыкса Куштан башка үнү бар. Куйрук-башы жаркылдайт Куудай аппак жүнү бар. Айбат менен караса Алп кара куш сүрү бар. Жыпар менен жуулган Жибектен боону тагыпмын. Алтымыш кулач жибек боо Аягына тагыпмын. Ай мунарык, жем кылып Абыдан сыйлап багыпмын. Күмүштөн боо тагыпмын, Күн мунарык жем кылып Күпкөлөп жүрүп багыпмын. Чыйырды (Шакан) - Манастын энеси. Тойдон кийин топтолуп Эки жыл тамам өтүптүр. Эр Манас бойго бүткөнү Тамам үч ай жетиптир. Байбиченин көңүлү Башкага ооп кетиптир. Өз тамагы эсте жок, Же көрүнүүчү көзгө жок. Бал, шекерге карабайт Башка тамак жарабайт. Жесем деп жолборс жүрөгүн, Мындан башка санабайт. Жетпейт жолборс жүрөгү Жинди болуп байбиче Жеригинен жүдөдү. Бакай акылман кол башчы Жүз элүү миң кол менен Арбынын алып элинин Ара күндүк жол экен, Челин алып жеринин, Түптөп кечип жол менен Түмөн аскер кол менен Тууну тууга урдуруп, Чаңды обого бурдуруп Сурнай кулак тундуруп, Күңгөй бойлоп күркүрөп Күлдү кыргыз аскери. Күйгөн оттой дүркүрөп Кызыл айчык туу аштап Кыраан Бакай жол баштап, Кыргыл баатыр кол баштап, Аргымак аттар алкылдап, Алтындан кол кап жаркылдап Арстан Манас аскери Бара турсун шартылдап. Каныкей - Каракан кызы Санирабийга, Кан никейи - Каныкей. Он алты жарым жашы бар, Олоңдой кара чачы бар, Сары алтындан түймөдөй Келишкен кара кашы бар. Боростой кийим кийинип, Ботодой бели ийилип. Чийдей кашы чийилип Жазык маңдай, кара көз Жатык тилдүү, ширин сөз Аркасы кайкы, аркар төш Ай чырайлуу, бото көз, Кызыл жүзү нурданган, Кыпча бели буралган. Каныкей — Манастын жары Ак сарайдан буралып, Ак маралдай суналып, Ак чүчтө кийип чубалып. Сандыргасы санда жок, Салтанаты жанда жок, Улук бейил анда жок Санирабийга чыгыптыр. Ыргала басып теңселип, Аккуланын дүбүртүн, Алыс жерден угуптур. Атыңыз күлүк экен - деп Кылайып күлүп туруптур. Канжар тийген колуңуз, Каныштан болсун жолуңуз, Каарданбай, төрөм, коюңуз. Катаалдык кылат экен - деп, Бузулбасын оюңуз. Баарысын көрүп сабылдым, Аяк болуп турсам да Бактыма төрөм, табылдың! Каныкейдин арманы «Атпай элдин ардагы, Айланайын Манасым! Алтын бешик тууган жер, Кагылайын Таласым! Өөдө бассам өбөгүм Мүдүрүлсөм жөлөгүм, Төбөмдөгү жылдызым, Баарыңардан айрылдым, Кырк уруу кайран кыргызым! Кектешкен жоого камынган Көк жолборстой чамынган, Айкөлүм сенден айрылдым. Азапка түшүп кайгырдым. Эчкиликтин аскасы Эч адамга билгизбей, Эр төрөм, сага жай кылдым. Коргонсуз калган балама, Арбагың тирүү бар болсо Ар убак, төрөм, кайрылгын! Манастын чоролору — Чубак менен Сыргак Тууралжын келген бою пас Тулку бою кара таш, Кара калпак кырагы Жанымда карап турсачы Улак кандын Сыргагы Алышса, адамдын алы жетпеген, Арстандын тиши өтпөгөн. Узун бойлуу, кең далы, Келберсип турган кырдалы, Жанымда карап турсачы Эр Балтанын Чубагы. Каныкей Семетейге жерди көрсөтүп арман айтканы Турган жерди көргөндө Кысыр эмди тай союп Тунган жерди көргөндө, Ошондо энең Каныкей Бөдөнөдөй кайран көз Бөлөк-бөлөк жаш кетти. Карагаттай кайран көз Камчы бою жаш кетти. Жерин санап чыркырайт, Энең ыйлап буркурайт. Эртеги түшүп эсине Эндиреп ыйлап Каныкей, Асмандан алданын күнү бүркөлөт. Башына алтымыш санаа бир келет. Жердеген жери көрүнөт, Көзүнөн жашы төгүлөт. Көк жал Манас кабылан, Жаңы өлгөндөй көрүнөт. Төрт-Күлдүн төмөн жагына, Төрө Манастын сайган багына, Жаңы келип Каныкей, Жана токтоп турду эми. МАЗМУНУ ТИЛИМ - МЕНИН ДИЛИМ 1 СӨЗ БАШЫ 2 КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫ 4 Кыргыз Республикасы 4 Сөздөр 4 Кыргыз Республикасынын борбор шаары — Бишкек 5 Сөздөр 8 ЭГЕМЕНДҮҮ КЫРГЫЗСТАН 8 Сөздөр 9 Кыргыз Республикасынын Конституциясы 10 Сөздөр 11 КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МАМЛЕКЕТТИК ГЕРБИ 12 КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МАМЛЕКЕТТИК ГИМНИ 13 Сөздөр 13 КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МАМЛЕКЕТТИК ТУУСУ 14 Сөздөр 15 КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН МАМЛЕКЕТТИК ТИЛИ 16 Сөздөр 17 КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ДИПЛОМАТИЯЛЫК БАЙЛАНЫШТАР 18 УЛУТТУК ВАЛЮТА - КЫРГЫЗ СОМУ 20 Сөздөр 21 КЫРГЫЗ МАМЛЕКЕТТИК ТОКТОГУЛ САТЫЛГАНОВ АТЫНДАГЫ ФИЛАРМОНИЯ 21 Сөздөр 22 Г. АЙТИЕВ АТЫНДАГЫ КЫРГЫЗ МАМЛЕКЕТТИК СҮРӨТ ӨНӨР МУЗЕЙИ 23 Сөздөр 24 АБДЫЛАС МАЛДЫБАЕВ АТЫНДАГЫ АКАДЕМИЯЛЫК ОПЕРА ЖАНА БАЛЕТ ТЕАТРЫ 24 Сөздөр 25 КЫРГЫЗ ЦИРК ӨНӨРҮ 25 Сөздөр 27 «КЫРГЫЗФИЛЬМ» КИНОСТУДИЯСЫ 27 Сөздөр 28 КЫРГЫЗ ТАРЫХЫ 29 КЫРГЫЗДАР 29 Сөздөр 30 БАЙЫРКЫ КЫРГЫЗДАРДЫН МЕКЕНИ 30 УЛУУ ЖИБЕК ЖОЛУ 33 Сөздөр 35 «КЫРГЫЗ» ЭТНОНИМИНИН БИРИНЧИ ЖОЛУ ЭСКЕРИЛИШИ 35 Сөздөр 36 УЛУУ КЫРГЫЗ ДЕРЖАВАСЫ 36 Сөздөр 38 ээликтери - владения 38 БАРСБЕК, ЫНАНЧУ АЛП БИЛГЕ - 39 ЭНЕ -САЙДАГЫ КЫРГЫЗ БАШКАРУУЧУСУ 39 (УИк. аягы — У111к. башы ) 39 Сөздөр 41 ЭЛЧИ ЭРЕН-УЛУГ 42 Сөздөр 42 АЛП-СОЛ 43 ТОЛУБАЙ СЫНЧЫ 45 Сөздөр 45 МУХАММЕД КЫРГЫЗ 46 Сөздөр 47 КУБАТ БИЙ 47 Сөздөр 48 АТАКЕ БААТЫ1Р 49 Сөздөр 50 БОРОМБАЙ БИЙ 51 Сөздөр 52 саясатчы - политик 52 ОРМОН ХАН 53 Сөздөр 54 ТАЙЛАК БААТЫ1Р 55 КУРМАНЖАН ДАТКА 57 Сөздөр 58 БАЙТИК БААТЫР 60 Сөздөр 61 ТИЛЕКМАТ AKE 61 Сөздөр 62 ШАБДАН БААТЫ1Р 63 Сөздөр 64 сыймык менен - с гордостью 64 АКАДЕМИК В.В.БАРТОЛЬДДУН «КЫРГЫЗДАР» ТАРЫХЫЙ ОЧЕРКИ 65 Сөздөр 66 1916-ЖЫЛДАГЫ КӨТӨРҮЛҮШ 67 Сөздөр 68 КЫРГЫЗСТАН 69 УЛУУ АТА МЕКЕНДИК СОГУШТА 69 Сөздөр 72 КЫРГЫЗДАРДЫН колдонгон ЖАЗУУЛАРЫ 73 Сөздөр 75 УЛУТТУК ӨЗГӨЧӨЛҮК 75 КЫРГЫЗ ЭЛИНИН ҮРП-АДАТЫ, КААДА-САЛТЫ 76 Сөздөр 77 ТЕМАТИКАЛЫК-ЭТНОГРАФИЯЛЫК СӨЗДҮК 77 Улуттук үрп-адат, каада-салт 77 Кыргыз элинин улуттук кийими 78 Сөздөр 79 ТЕМАТИКАЛЫК ЭТНОГРАФИЯЛЫК СӨЗДҮК 80 Улуттук кийимдер 80 УЛУТТУК ТАМАК-АШ 81 Сөздөр 82 ТЕМАТИКАЛЫК ЭТНОГРАФИЯЛЫК СӨЗДҮК 82 Улуттук тамак-аш 82 кымыз 85 Сөздөр 85 баалуулук - ценность 85 БОЗ ҮЙ 86 Сөздөр 87 ТЕМАТИКАЛЫК ЭТНОГРАФИЯЛЫК СӨЗДҮК 88 КОМУЗ 89 Сөздөр 90 алмурут формасында - в форме груши 90 ТЕМАТИКАЛЫК ЭТНОГРАФИЯЛЫК СӨЗДҮК 91 Улуттук музыкалык аспаптар 91 НООРУЗ МАЙРАМЫ 92 Сөздөр 93 КУРМАН АЙТ 93 ЖАРАМАЗАН 95 БАЛАНЫН ТӨРӨЛҮШҮНӨ БАЙЛАНЫШКАН ҮРП-АДАТТАР ЖАНА КААДА-САЛТТАР 96 Сөздөр 97 «ТУШОО КЕСҮҮ» ТОЮ 97 Сөздөр 98 «МАНАС» - КЫРГЫЗ РУХУНУН ӨЧПӨС ЖЫЛДЫЗЫ 99 «Манас» 99 Сөздөр 100 «МАНАС» ЭПОСУНУН АЛГАЧКЫ ИЗИЛДӨӨЧҮСҮ ЖАНА ЖЫЙНООЧУСУ - 101 В. В. РАДЛОВ 101 Сөздөр 102 ЧОКОН ВАЛИХАНОВ ЖАНА «МАНАС» 103 Сөздөр 104 САГЫМБАЙ ОРОЗБАКОВ 105 Сөздөр 106 САЯКБАЙ КАРАЛАЕВ 106 Сөздөр 107 «МАНАС» ЭПОСУН ИЗИЛДӨӨ ИШТЕРИ 108 Сөздөр 109 кандай курулат? - как строиться? 109 «МАНАС» ЭПОСУНУН КӨРҮНҮКТҮҮ ИЗИЛДӨӨЧҮСҮ - М.О. АУЭЗОВ 110 Сөздөр 111 бүткүл дүйнө эли - всемирный народ 111 «СЕМЕТЕЙ» 111 Сөздөр 112 «СЕЙТЕК» 113 Сөздөр 114 бийиктик - высота 114 ТОГОЛОК МОЛДО - «МАНАС» ЭПОСУН ЖЫЙНООЧУ 115 Сөздөр 115 МАНАСТЫН БАЛАЛЫК ЧАГЫ 116 Сөздөр 117 ата-баба - предки 117 «МАНАС» ЭПОСУНДАГЫ АЯЛДАРДЫН САПАТТАРЫНЫН ЧАГЫЛДЫРЫЛЫШЫ 118 Сөздөр 119 «МАНАС» ТОПОНИМИ 120 Сөздөр 120 ӨМҮРҮ ӨРНӨК АДАМДАР 121 ЖУСУП АБДРАХМАНОВ 121 Сөздөр 124 бүтүндөй - целый 124 АБДЫКЕРИМ СЫДЫКОВ 124 Сөздөр 126 КАСЫМ ТЫНЫСТАНОВ 127 Сөздөр 129 ОСМОНААЛЫ СЫДЫК УУЛУ 129 Сөздөр 130 БЕЛЕК СОЛТОНОЕВ 132 Сөздөр 132 ИМАНАЛЫ АЙДАРБЕКОВ 133 Сөздөр 134 көрүнүктүү - видный 134 АБДЫКАДЫР ОРОЗБЕКОВ 135 Сөздөр 136 ИШЕНААЛЫ АРАБАЕВ 136 Сөздөр 138 эбегейсиз - большой 138 ТӨРӨКУЛ АЙТМАТОВ 138 Сөздөр 141 БАЯЛЫ ИСАКЕЕВ 142 Сөздөр 143 КОЖОМУРАТ САРЫКУЛАКОВ 144 Сөздөр 145 катышуучулар - участники 145 УРКУЯ САЛИЕВА 145 Сөздөр 146 ИСХАК РАЗЗАКОВ 146 Сөздөр 149 БИЛИМ - ӨМҮРДӨГҮ ШАМ ЧЫРАК 150 КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН УЛУТТУК ИЛИМДЕР АКАДЕМИЯСЫ 150 Сөздөр 152 ЖУСУП БАЛАСАГЫН 153 КУТ БИЛИМ 155 Сөздөр 157 МАХМУД КАШГАРИ 158 ИСА АХУНБАЕВ 160 Сөздөр 162 БОЛОТ ЮНУСАЛИЕВ 162 Сөздөр 164 МУСА АДЫШЕВ 165 Сөздөр 166 МИРСАИД МИРРАХИМОВ 167 Сөздөр 168 ЮДАХИН КОНСТАНТИН КУЗЬМИЧ 169 Сөздөр 170 АЛТЫМЫШОВ АРСТАНБЕК АЛЫБАЕВИЧ 171 Сөздөр 173 КУСЕИН КАРАСАЕВ 174 Сөздөр 176 кичине кезинде - с малых лет 176 БҮБҮЙНА ОРУЗБАЕВА 177 Сөздөр 179 кадрлар бөлүмү - отдел кадров 179 АДАБИЯТ - ТУРМУШ КҮЗГҮСҮ 180 АСАН КАЙГЫ 180 Сөздөр 182 КАЛИГУЛ БАЙ УУЛУ 182 Калыгулдун маселдерине токтолсок: 183 Сөздөр 184 АРСТАНБЕК БУЙЛАШ УУЛУ 185 Арстанбектин санат ырлары: 186 Сөздөр 187 молдо кылыч 187 Сөздөр 189 МОЛДО НИЯЗ 190 Сөздөр 191 ЖЕҢИЖОК (ӨТӨ) КӨКӨ УУЛУ 192 Сөздөр 194 БАРПЫ АЛЫКУЛОВ 194 Сөздөр 196 ТОКТОГУЛ САТЫЛГАНОВ 197 Сөздөр 199 тарбиялаган - воспитывал 199 ТОГОЛОК молдо 199 Сөздөр 201 КУЙРУЧУК 202 Сөздөр 203 МИДИН АЛЫБАЕВ 204 Сөздөр 205 МОЛДОГАЗЫ ТОКОБАЕВ 206 Сөздөр 207 ТҮГӨЛБАЙ СЫДЫКБЕКОВ 208 Сөздөр 210 РАЙКАН ШҮКҮРБЕКОВ 211 Сөздөр 212 ТОКТОБОЛОТ АБДУМОМУНОВ 213 АЛЫКУЛ ОСМОНОВ 216 Сөздөр 219 ТӨЛӨГӨН КАСЫМБЕКОВ 220 Сөздөр 222 ЧЫҢГЫЗ АЙТМАТОВ 223 Сөздөр 226 ИСКУССТВО - УЛУТ ЖҮЗҮ 228 МУСА БАЕТОВ 228 Сөздөр 229 ЖУМАМҮДҮН ШЕРАЛИЕВ 229 Сөздөр 230 АБДЫЛАС МАЛДЫБАЕВ 230 Сөздөр 232 КАРАМОЛДО ОРОЗОВ 232 Сөздөр 234 күңгөй - север 234 МУРАТААЛЫ КҮРӨҢКӨЕВ 235 Сөздөр 236 АТАЙ ОГОНБАЕВ 237 Сөздөр 238 БҮБҮСАРА БЕЙШЕНАЛИЕВА 239 Сөздөр 241 САБИРА КҮМҮШАЛИЕВА 241 Сөздөр 244 МУРАТБЕК РЫСКУЛОВ 244 Сөздөр 246 БАКЕН КЫДЫКЕЕВА 247 Сөздөр 248 СҮЙМӨНКУЛ ЧОКМОРОВ 249 Сөздөр 250 ТАТТЫБҮБҮ ТУРСУНБАЕВА 251 Сөздөр 253 ГАПАР АЙТИЕВ 254 Сөздөр 256 СЕМЕН АФАНАСЬЕВИЧ ЧУЙКОВ 256 Сөздөр 258 БОЛОТ МИҢЖЫЛКЫЕВ 260 Сөздөр 261 ТӨЛӨМҮШ ОКЕЕВ 263 Сөздөр 264 КЫРГЫЗ ЭЛИНИН УЛУТТУК ОЮНДАРЫ 266 АТ ЧАБЫШ 266 Сөздөр 267 ат чабыш - скачки 267 АК ЧӨЛМӨК 268 ООДАРЫШ 270 Сөздөр 271 той-тамаша - пир 271 АК ТЕРЕК 272 Сөздөр 274 ТОП ТАШ 274 Биринчи ыкмалары мындай: 274 Экинчи ыкмалары мындай: 275 Үчүнчү ыкмалары: 275 Сөздөр 276 СЕЛКИНЧЕК 276 Сөздөр 277 КЫЗ КУУМАЙ 277 Сөздөр 279 УЛАК ТАРТЫШ 279 Сөздөр 281 ТОГУЗ КОРГОЛ 282 Сөздөр 283 АРКАН ТАРТЫ1Ш 284 Сөздөр 285 КЫРГЫЗСТАНДЫН ЖАРАТЫЛЫШЫ 286 ЫСЫК-КӨЛ - КЫРГЫЗ ЖАРАТЫЛЫШЫНЫН БЕРМЕТИ 286 Сөздөр 287 САРЫ-ЧЕЛЕК 288 Сөздөр 289 СОҢ-КӨЛ 290 Сөздөр 291 АРСТАНБАП 292 Сөздөр 293 ЖЕТИ-ӨГҮЗ 294 Сөздөр 294 түндүк капталы - северный бок 294 ЧАТЫР-КӨЛ 295 Сөздөр 295 АРЧА 296 Сөздөр 296 СУУ БАЙЛЫГЫ 297 Сөздөр 298 ТУРИЗМ 299 КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ТУРИЗМ 299 Сөздөр 299 Ала-Арча табият паркы 300 Сөздөр 301 АЛА-ТОО 302 Сөздөр 302 БУРАНА МУНАРАСЫ 303 Сөздөр 304 ТАШ-РАБАТ КЕРБЕН САРАЙЫ 304 Сөздөр 305 дүйнөдө - в мире 305 МАНАСТЫН КҮМБӨЗҮ 306 ӨЗГӨН - ТАРЫХЫЙ-АРХИТЕКТУРАЛЫК КОМПЛЕКС 308 Сөздөр 309 катарлаш - в ряд 309 САЙМАЛУУ ТАШ СҮРӨТ ГАЛЕРЕЯСЫ 309 Сөздөр 311 СУЛАЙМАН ТООСУ 311 Сөздөр 312 КАРА-ШОРО ТАБИЯТ ПАРКЫ 313 Сөздөр 313 ШАХ-ФАЗИЛ КҮМБӨЗҮ 314 Сөздөр 315 ЖАЙЛОО 315 Сөздөр 316 АБА ЫРАЙЫ, КЛИМАТ ЖАНА ЖЫЛ МЕЗГИЛДЕРИ 317 КЛИМАТ 317 АБА ЫРАЙЫ 318 Сөздөр 319 ЖЫЛ МЕЗГИЛДЕРИ 319 Сөздөр 320 ЖАЗ МЕЗГИЛИ 321 Сөздөр 322 ЖАЙ МЕЗГИЛИ 322 Сөздөр 323 КҮЗ МЕЗГИЛИ 324 КЫШ МЕЗГИЛИ 325 Сөздөр 326 КҮН МЕЗГИЛДЕРИ 327 Сөздөр 328 АПТА МЕЗГИЛДЕРИ 328 Сөздөр 329 КЫРГЫЗЧА АЙ АТТАРЫ 331 Сөздөр 332 атап келишкен - называли 332 АЙ ГРАФИГИ 333 Сөздөр 333 ЖЫЛ АТТАРЫ 334 ЖЫЛ СҮРҮҮ 335 Сөздөр 335 ЖЫЛ МЕЗГИЛИ ЖАНА АБА ЫРАЙЫНА БАЙЛАНЫШТУУ СӨЗДӨРДҮН ТҮШҮНДҮРМӨСҮ 335 ӨЗҮМ ЖӨНҮНДӨ 343 КУСЕЙИН КАРАСАЕВ АТЫНДАГЫ БИШКЕК ГУМАНИТАРДЫК УНИВЕРСИТЕТИ 344 МЕНИН ӨМҮР БАЯНЫМ 346 Сөздөр 348 МЕНИН ИШ КҮНҮМ 348 Сөздөр 349 МЕНИН КЕСИБИМ 349 Сөздөр 350 МЕНИН ХОББИМ 350 Сөздөр 351 МЕН БОШ УБАКТЫМДЫ КАНДАЙ ӨТКӨРӨМ? 352 Сөздөр 352 МЕНИН ДОСУМ 353 Сөздөр 353 МЕНИН ҮЙҮМ 354 Сөздөр 354 КИТЕПКАНА 355 Сөздөр 355 МЕНИН ӨМҮРҮМДӨГҮ СПОРТТУН МААНИСИ 356 Сөздөр 357 ФРАЗЕОЛОГИЗМДЕР 358 2)Ак ниеттүү болуу, бирөөгө кара санабоо, ишенимге ээ болуу - Быть чеетным, верным. 358 КЫРГЫЗ ЭЛИНИН МАКАЛ-ЛАКАПТАРЫ 377 4.Агасын көрүп, ини өсөт, эжесин көрүп, сицди өсөт. 377 8.Адам курсагынан арыктабайт, кулагынан арыктайт. 377 14.Айтмайынча ким билет? Ачмайынча ким көрөт? 378 95.Булак өзүн көлмүн дейт. - Родник мнит себя озером. 382 98.Бүгүнкүнүн эртецкиси бар. - У сегодня есть завтра. 383 101.Дос сыртыцдан мактар, душман көзүцчө мактар. 383 110.Дыйкандын түбү — кенч, соодагердин түбү — борч. 383 БАБАЛАРДЫН АКЫЛ СӨЗДӨРҮ 390 * * 390 * * 390 * * 390 * * 390 * * 391 * * 391 * * 391 * * 392 * * 393 КЕП САЛАМДАН БАШТАЛАТ 393 I.«Манас» — кыргыз рухунун ечпес жылдызы 393 Диалог 394 Диалог 394 Диалог 395 Диалог 395 II.Кыргызстандын жаратылышы 395 Диалог 397 Диалог 397 Диалог 398 Диалог 398 III.Туризм 399 Диалог 399 Диалог 400 Диалог 401 Диалог 401 Диалог 401 IV.Аба ырайы жана климат 402 Диалог 402 Диалог 403 Диалог 403 Диалог 404 V.Жыл мезгилдери 404 Диалог 405 Диалог 405 Диалог 405 Кирүүгө же чыгууга кантип уруксат алуу керек? 407 Диалог 407 Диалог 408 Диалог 408 Ашканада 409 Канатбек котормочу 409 Менин бош убактым 410 Чач тарачта 410 Эмканада 411 Диалог 411 Диалог 412 Диалог 412 (Телефон аркылуу сүйлөшүү) 412 Диалог 413 Бизге белгисиз адам, предмет, түшүнүк жөнүндө кантип сурашыбыз керек? 413 Бизге ким жагат? 413 Диалог 414 Үй-бүлөмдүн альбому. 414 Адамдын ой-пикири жөнүндө кантип сураш керек? Өзүңдүн ой-пикириңди кантип айтасың? 414 Диалог 415 Күнөстүү Кыргызстан 415 Таанышуу 416 Сиздин үй-бүлөңүз менен таанышуу 417 Бул кайсы окуу жайы 417 Сенин сүйгөн акының 418 Убакытты туура пайдалануу 418 Келечек жөнүндө пикир алышалы 419 Сүйлөшүү түйүнү 419 Почтада 419 Дарыкана кайда жайгашкан? 420 Китепканада 421 Чет элдик меймандар менен аңгемелешүү 422 * * 422 * * 422 Вокзал кайда? Бул троллейбус кайда барат? 422 * * 422 * * 422 * * 422 Бейтааныш адам 423 * * 423 Тынчыңарды алганым үчүн кечиресиз? 423 * * 423 * * 423 Убакыт канча болду? 424 * * 424 Университетте 424 Тоого баруу 424 * * 424 * * 425 * * 425 Ден соолук сурашуу 425 * * 426 * * 426 Почтада 427 * * 427 * * 427 * * 427 Бош убакытта 427 * * 427 * * * 428 Баарлашуу 428 Кафеде 428 * * * 429 Ашканада 429 Сиз спортко кызыгасызбы? 429 * * * 429 Оптикада 430 Жайкы каникул 430 ӨЗ АЛДЫНЧА ОКУУ 431 МАНАСТЫН ЖЕТИ ОСУЯТЫ 431 Экинчи осуят: 431 Улут аралык ынтымак, достук жана кызматташтык. 431 Үчүнчү осуят: 431 Улут ар-намыс жана атуулдук ариет. 431 Бешинчи осуят: 432 Гуманизм, айкөлдүк, кечиримдүүлүк. 432 МАНАС АТЫНДАГЫ ШААРЛАР 432 Манас 433 Жакыптын түшү 433 Бакай акылман кол башчы 434 Каныкей — Манастын жары 435 Каныкейдин арманы 435 Манастын чоролору — Чубак менен Сыргак 436 Каныкей Семетейге жерди көрсөтүп арман айтканы 436 МАЗМУНУ 437 Деркембаева Бүбүкан, Черикова Нуржан, Жумалиева Рыскүл 455 ТИЛИМ - МЕНИН ДИЛИМ 455 Окуу куралы Деркембаева Бүбүкан, Черикова Нуржан, Жумалиева Рыскүл ТИЛИМ - МЕНИН ДИЛИМ Жогорку окуу жайларынын студенттери учун Редактору Ж. Тецирбергенова Сүрөтчүсү М. Кадыров Компьютерре терип, калыпка салган Г. Ниязалиева Терүүгө 17. 08. 2010-ж. берилди. Басууга 12.10.2010-ж. кол коюлду. Кагаздын форматы 60х841/16. Көлөмү 29,5 б.т. Заказ № . Тиражы 1000. «Бийиктик» басмасы Бишкек ш., Ю. Абдрахманов көчөсү, 170 «А» тел.: 66-17-25, 62-02-13 |