ринолалия. Ринолалия Сессия Жауаптары. Оп 6B01901 Дефектология
 Скачать 310.21 Kb.
|
|
45. Продемонстрируйте логопедическую работа по восстановлению голосовой функции при различных нарушениях голоса Работа над голосом затрагивает все его качества: силу, высоту, длительность, тембр и их изменения в речевом процессе. Коррекционные воздействия следует строить на результатах обследования. Обследование голоса проводится вместе с основным, в начале года. Ребенку предлагается выполнить ряд упражнений. * Длительность. Произнести короткий и длинный звук У – УУУУУУ (учитывается, как долго может ребенок тянуть звук и как отличает продолжительность). * Сила. Нужно произнести сочетание звуков, слово или фразу тихо, громко и шепотом (учитывается различия между громкостью). * Высота голоса. Подражать произнесению. Мычит корова - МУ, теленок – му (учитывается различие). * Модуляция голоса. Самолет приближается и улетает УУУУУууууууУУУУУУ (учитывается умение повышать и понижать голос). Коррекционная работа строится по принципам: * Связь с медиками – специалистами. * Последовательность, систематичность. * Работа начинается с сохранных функции голоса. * Каждое упражнение проводиться до тех пор, пока ребенок полностью не усвоит. * Все упражнения подбираются от простого к сложному. * Терпение и доброжелательное отношение к детям. Занятия по коррекции голоса должны включать в себя артикуляционную и дыхательную гимнастику и лечебную физкультуру. Вся работа строится после консультации с ЛОР – врачом. Высота голоса индивидуальна: у одних детей основной тон ниже, у других – выше. В ходе работы над тембром, силой, высотой голоса создается основа для развития интонационно – выразительной стороной речи. Для коррекционных занятий можно сформировать подгруппы детей по сходным нарушениям. -Упражнения для активизации мышц небной занавески. При коррекции голоса большое значение имеют активизация мышц небной занавески, мягкого нёба, расслабление тонуса голосовых связок, мышц нижней челюсти. При любых нарушениях голоса необходимо провести следующую работу: 1. Активизация небной занавески: * вертикальные поглаживающие, разминающие, толчкообразные движения большим пальцем по направлению от верхних резцов до маленького язычка. * поперечные движения на границы твердого и мягкого неба, при выполнении этих движений активизируется еще и мышца задней стенки глотки. * при произношении звука [А] - растирающие движения по мягкому небу от верхних резцов до маленького язычка (рот широко открыт, раздражение идет от произношения). * быстрое, краткое произношение звука [А] с одновременными толчкообразными движениями по мягкому нёбу большим пальцем. 2. Гимнастика мягкого неба: * покашливание; * зевание; * глотание воды небольшими порциями; * имитация полоскания рта. 3. Упражнения для расслабления голосовых складок: * одновременно с поворотом головы влево – вправо произносить звуковую дорожку из гласных и-э-о-у-а-ы. 4. Гимнастика нижней челюсти: * открывание и закрывание рта, имитация жевания; * открывание рта с одновременным движением языка вперед, затем это упражнение с произношением звука [А] , вначале тихо, затем громко и с силой (чем шире рот, тем уже глотка, чем уже глотка, тем активнее мышцы задней стенки глотки). Дальше коррекционная работа ведется последовательно, все упражнения проводятся по порядку, отрабатываются. После усвоения можно переходить к следующему. Чаще всего нарушены все компоненты голоса, поэтому предлагаем упражнения сначала на развитие тембра голоса, затем – длительности, силы, высоты и интонационной выразительности речи также их можно чередовать. -Развитие тембра голоса. Упражнения на развитие тембра и длительности вырабатывают звонкость, снижают напряжения мышц шеи и гортани, зажатость челюсти. Упражнение 1 И.п. стоя, ноги на ширине плеч, руки в замке над головой. Вдохнуть через нос, слегка прогнувшись назад. Наклоняясь вперед, медленно выдохнуть. При этом произносить каждый раз новый гласный: «а», «о», «у», «ы», «э». * «А» — руки вверх. * «О» — руки кольцом перед собой. * «У» — руки рупором. * «Ы» — руки овалом впереди. * «Э» — руки овалом сзади. -Развитие длительности и устойчивости звучания основного тона голоса. Упражнение 1. Плавно соединить руки округло перед собой (или над головой) и произнести протяжно: «О». Резко опустить соединенные руки вниз и произнести коротко: «О». То же с слогами, словами. -Развитие силы голоса. Умение изменять силу голоса – одно из важных его выразительных средств. Нужно научить ребенка говорить громко, но не «крикливо», четко, постепенно изменяя силу голоса - от громкого произнесения к среднему и тихому, и наоборот. Упражнение 1. Стоя разводить опущенные руки в стороны и тихо произносить: «А». Разводить руки в стороны от груди, чуть громче: «А». Руки над головой, громко: «А». Так же с другими гласными. -Развитие диапазона высоты голоса Изменение высоты голоса – одно из наиболее значительных средств его выразительности. Она создает мелодику тона, т. е. движение голоса вверх и вниз. Предлагаются упражнения на изменение высотной модуляции, которые способствуют развитию интонации, гибкости и постепенно расширяют объем голоса. Упражнение 1. Стоя разводить опущенные руки в стороны и произносить низким голосом: «О». Руки у груди, средним, нормальным голосом: «О». Руки вверху, высоким голосом: «О». Так же повторить с другими гласными и в сочетаниях с согласными типа «та—то—ту». -Развитие интонационно – выразительной стороны речи. Развитие интонации придает речи эмоциональную окраску, организует смысловую сторону речи при помощи логических интонации, отражают смысл слов, обладают силой воздействия на слушателя. Упражнение 1. Подражания различным эмоциональным состояниям, сопровождающиеся движениями тела, мимикой. Боль: «А-а-а, у меня болит голова» — руки у головы, брови нахмурены, лицо изображает страдание. Радость: «А-а-а! Ура! Не болит голова, мама пришла» — руки вверх, глаза широко открыты, рот в улыбке. Вопрос: «А? Где? Кто там? Мама?» — руки в стороны, согнуты в локтях, брови подняты, рот приоткрыт. Просьба: «А, аа-а, дай, помоги мне, иди ко мне, мама» — руки вперед, брови немного сдвинуты. Усталость: «О, а, ох, ах, устал я» — руки опущены вниз, мышцы лица расслаблены. Дауыспен жұмыс істеу оның барлық қасиеттеріне әсер етеді: күш, биіктік, ұзақтық, тембр және олардың сөйлеу процесіндегі өзгерістері. Түзету әсерлері зерттеу нәтижелеріне негізделуі керек. Дауысты тексеру жыл басындағы негізгі дауыспен бірге жүргізіледі. Балаға бірқатар жаттығулар жасауға шақырылады. * Ұзақтығы. Қысқа және ұзын у – УУУУУ дыбысын айтыңыз (баланың дыбысты қанша уақытқа тарта алатындығы және ұзақтығын қалай ажырататыны ескеріледі). * Күш. Дыбыстардың тіркесімін, сөзді немесе сөз тіркесін тыныш, қатты және сыбырлап айту керек (дыбыс арасындағы айырмашылықтар ескеріледі). * Дауыс биіктігі. Айтылымға еліктеңіз. Сиыр - МУ, бұзау – му (айырмашылық ескеріледі). * Дауысты модуляциялау. Ұшақ жақындап, ұшып кетеді Уууууууууууууууу (дауысты көтеру және төмендету қабілеті ескеріледі). Түзету жұмыстары принциптер бойынша құрылады: * Маман дәрігерлермен байланыс. * Жүйелілік, жүйелілік. * Жұмыс сақтаудан басталады дауыс функциялары. * Әрбір жаттығу бала толық меңгергенше орындалады. * Барлық жаттығулар қарапайымнан күрделіге дейін таңдалады. * Балаларға шыдамдылық пен мейірімділік. Дауысты түзету сабақтарына артикуляциялық және тыныс алу гимнастикасы және физиотерапиялық жаттығулар кіруі керек. Барлық жұмыс Лор дәрігерімен кеңескеннен кейін жасалады. Дауыс биіктігі жеке: кейбір балаларда негізгі тон төмен, ал басқаларында жоғары. Тембрмен, күшпен, дауыс биіктігімен жұмыс барысында сөйлеудің интонациялық-экспрессивті жағының дамуына негіз жасалады. Түзету сабақтары үшін ұқсас бұзушылықтар бойынша балалардың кіші топтарын құруға болады. - Таңдай пердесінің бұлшықеттерін белсендіруге арналған жаттығулар. Дауысты түзету кезінде таңдай пердесінің, жұмсақ таңдайдың бұлшықеттерін белсендіру, дауыс сымдарының тонусын, төменгі жақ бұлшықеттерін босаңсыту үлкен маңызға ие. Кез келген дауыс бұзылған жағдайда келесі жұмысты орындау қажет: 1. Палатин пердесін белсендіру: * бас бармағыңызбен жоғарғы азу тістерден кішкентай тілге дейін тік сипау, илеу, итеру қозғалыстары. * қатты және жұмсақ таңдайдың шекараларына көлденең қозғалыстар, бұл қозғалыстарды орындау кезінде жұтқыншақтың артқы қабырғасының бұлшықеті де белсендіріледі. * дыбыстың айтылуында [A] - жұмсақ таңдайда жоғарғы азу тістерден кішкентай тілге дейін ысқылау қозғалысы (ауыз кең ашық, тітіркену айтылудан шығады). * бас бармағыңызбен жұмсақ таңдайда бір мезгілде итеру қозғалыстарымен [a] дыбысының жылдам, қысқа айтылуы. 2. Жұмсақ аспан гимнастикасы: * жөтел; * есінеу; * суды аз мөлшерде жұту; * ауызды шаюды имитациялау. 3. Дауыс қатпарларын босаңсытуға арналған жаттығулар: * бастың солға – оңға бұрылуымен бір мезгілде дауысты дыбыстардың дыбыстық жолын айту және-e-o-u-a-y. 4. Төменгі жақ гимнастикасы: * ауызды ашу және жабу, Имитациялық шайнау; * тілді бір уақытта алға жылжыта отырып, ауызды ашу , содан кейін бұл дыбыстың айтылуымен жаттығу [A], басында тыныш, содан кейін қатты және күшпен (ауыз неғұрлым кең болса, жұтқыншақ тар болса, жұтқыншақтың артқы қабырғасының бұлшықеттері соғұрлым белсенді болады). Әрі қарай түзету жұмыстары дәйекті түрде жүргізіледі, барлық жаттығулар ретімен жүргізіледі, пысықталады. Ассимиляциядан кейін келесіге өтуге болады. Көбінесе дауыстың барлық компоненттері бұзылады, сондықтан біз алдымен дауыс тембрін, содан кейін – ұзақтығын, Күшін, биіктігін және сөйлеудің интонациялық экспрессивтілігін дамытуға арналған жаттығуларды ұсынамыз. - Дауыс тембрінің дамуы. Тембр мен ұзақтықты дамытуға арналған жаттығулар дыбыс шығарады, мойын мен көмей бұлшықеттерінің кернеуін, жақтың қысылуын азайтады. 1-жаттығу И. п. тұрып, аяқтар иық енінде, қолдар бастың үстіндегі құлыпта. Мұрын арқылы дем алыңыз, сәл артқа иіліңіз. Алға еңкейіп, баяу дем шығарыңыз. Бұл жағдайда әр уақытта жаңа дауысты дыбысты айтыңыз:" а"," о"," у"," у","е". * "А" — қолдар жоғары. * "О" - қолдарыңыздың алдында сақина. * "У" — мүйізі бар қолдар. * "Лар" - алда сопақша қолдар. * "Е" - қолдар артқы жағында сопақша. - Негізгі дауыс тонының ұзақтығы мен тұрақтылығын дамыту. 1-жаттығу. Қолдарыңызды алдыңызда (немесе басыңызда) дөңгелектеп біріктіріп, ұзақ айтыңыз:"О". Біріктірілген қолды күрт төмендетіп, қысқаша айтыңыз: "О". Буындармен, сөздермен бірдей. - Дауыс күшін дамыту. Дауыс күшін өзгерту мүмкіндігі оның маңызды экспрессивті құралдарының бірі болып табылады. Баланы қатты сөйлеуге үйрету керек, бірақ "қатты" емес, анық, дауыстың күшін біртіндеп өзгертеді - қатты айтылудан орташа және үнсізге дейін және керісінше. 1-жаттығу. Тұрып, қолдарыңызды екі жаққа жайып, тыныш айтыңыз: "А". Қолдарыңызды кеудеге қарай созыңыз, сәл қаттырақ:"А". Қолдар жоғары, қатты:"А". Басқа дауысты дыбыстармен бірдей. - Дауыс биіктігі диапазонын дамыту Дауыс биіктігінің өзгеруі оның мәнерлілігінің маңызды құралдарының бірі болып табылады. Ол тон әуенін жасайды, яғни дауыстың жоғары және төмен қозғалысы. Интонацияны, икемділікті дамытатын және дауыс көлемін біртіндеп кеңейтетін биіктік модуляциясын өзгерту жаттығулары ұсынылады. 1-жаттығу. Тұрып, қолдарыңызды екі жаққа жайып, төмен дауыспен айтыңыз: "О". Кеудедегі қолдар, орташа, қалыпты дауыс:"О". Қолдар жоғарыда, жоғары дауыспен: "О". Сондай—ақ, басқа дауысты дыбыстармен және "та—то-ту"сияқты дауыссыз дыбыстармен бірге қайталаңыз. - Сөйлеудің интонациялық-экспрессивті жағын дамыту. Интонацияның дамуы сөйлеуге эмоционалды түс береді, логикалық интонацияның көмегімен сөйлеудің семантикалық жағын ұйымдастырады, сөздердің мағынасын көрсетеді, тыңдаушыға әсер ету күшіне ие. 1-жаттығу. Дене қимылдарымен, мимикамен бірге жүретін әртүрлі эмоционалды күйлерге еліктеу. Ауырсыну: "А-а-а, менің басым ауырады" - қолдар бастың жанында, қастар қабақты, бет азапты бейнелейді. Қуаныш: "А-а-а! Алақай! Бас ауырмайды, анам келді " - қолдар жоғары, көздер ашық, аузы күлімсіреп. Сұрақ: "А? Қайда? Онда кім бар? Анашым?"- қолдар бүйірге, шынтаққа бүгілген, қастар көтерілген, аузы сәл ашық. Өтініш:" Ах, ах-ах, бер, маған көмектес, маған кел, Анашым " — қолдар Алға, қастар сәл қозғалады. Шаршау:" О, о, о, о, Мен шаршадым " — қолдар төмен түсіп, бет бұлшықеттері босаңсыды. 46. Определите методы исследования строения и функций голосового аппарата, голосовой функции. Ларингоскопия, ларингостобоскопия, рентгенография, глоттография. Для изучения голоса большое значение имеет исследование голосового аппарата, в первую очередь функции голосовых складок. Существует несколько медицинских методов исследования. Первое представление о состоянии гортани дает непрямая ларингоскопия — осмотр при помощи зеркала (ларингоскопа). Непрямая ларингоскопия характеризуется введением специального зеркала в глотку. Исследование проводит отоларинголог. На голове врача установлен рефлектор-зеркало, который отображает свет от ларингоскопа и освещает гортань. Данный метод исследования редко используют в современной отоларингологии, так как преимущество отдают прямой, или гибкой ларингоскопии, во время которой можно детальнее изучить состояние гортани и голосовых связок. Ларингоскопия позволяет оценить состояние слизистых оболочек ротоглотки, гортани и функционирования голосовых связок. Проведение данного метода исследования позволяет выявить такие патологии: * Наличие опухолей гортани * Воспаление слизистой оболочки гортани * Наличие в ротоглотке и гортани инородных предметов * Образование папиллом, полипов и узелков неясной этиологии на слизистой оболочке гортани * Нарушения функции голосовых связок. Ларингостробоскопия - это один из способов обследования гортани, позволяющий выявлять нарушения подвижности голосовой складки при различных заболеваниях с применением прерывистого света с помощью специального прибора - стробоскопа. Результаты обследования позволяют выявить у детей такие заболевания как ларингит, кисты голосовых складок, опухоли гортани, травмы, функциональные расстройства голоса и другие болезни. Обследование осуществляется путем введения в рот ребенка зонда, на конце которого расположен источник света и видеокамера. Прерывистый свет, полученный путем искусственного сдвига частоты световых импульсов, падает на голосовые связки, делая видным их колебания. Обычная ларингоскопия выявляет только грубые изменения, в то время как стробоскопия позволяет определить органические и функциональные поражения гортани юного пациента. Рентгенография гортани представляет собой способ диагностирования, позволяющий получить наглядное изображение органов и тканей. Это возможно благодаря легкому облучению при помощи рентгеновского аппарата, способному просветить любой отдел организма. Для получения большего количества информации, в процессе исследования возможно применение специальных красящих веществ, вводимых в полость гортани. Это позволяет получить более четкую структуру тканей на снимках. Рентген гортани является уникальным способом диагностирования, превзойти который не удалось пока еще ни кому. Он гарантирует получение наиболее точных результатов, позволяя обнаружить различные смещения органа, сочетающиеся с изменением надгортанника, подъязычной кости, а также корня языка. Проходя сквозь ткани шеи, рентгеновские лучи наталкиваются на высокое сопротивление костей и мышечных тканей. С учетом различной плотности тканей, сила лучей, проходящих сквозь них, также отличается. Это позволяет специалисту получить контрастный снимок, имеющий отчетливое очертания гортани. Глоттография — метод, позволяющий анализировать состояние ларингеальной мускулатуры при изменении высоты тона, силы и регистров голоса, а также оценить степень контакта голосовых складок между собой. Этот метод основан на анализе изменения частоты и силы тока, проводимого через область голосовых складок во время фонации, и достаточно информативен. При двигательных нарушениях гортани особое значение приобретает электромиографическое обследование, с помощью которого возможен анализ биоэлектрической системы иннервации гортани. Дауысты зерттеу үшін дауыс аппаратын, ең алдымен дауыс қатпарларының қызметін зерттеу үлкен маңызға ие. Зерттеудің бірнеше медициналық әдістері бар. Көмейдің күйі туралы алғашқы идеяны жанама ларингоскопия береді — айна (ларингоскоп) көмегімен тексеру. Жанама ларингоскопия жұтқыншаққа арнайы айна енгізумен сипатталады. Зерттеуді отоларинголог жүргізеді. Дәрігердің басына рефлектор-айна орнатылған, ол ларингоскоптан жарық түсіреді және көмейді жарықтандырады. Зерттеудің бұл әдісі қазіргі отоларингологияда сирек қолданылады, өйткені тікелей немесе икемді ларингоскопияның артықшылығы бар, оның барысында көмей мен дауыс сымдарының күйін егжей-тегжейлі зерттеуге болады. Ларингоскопия орофаринстің, көмейдің шырышты қабығының күйін және дауыс сымдарының жұмысын бағалауға мүмкіндік береді. Зерттеудің осы әдісін жүргізу осындай патологияларды анықтауға мүмкіндік береді: * Көмей ісіктерінің болуы * Көмейдің шырышты қабығының қабынуы * Орофаринсте және Көмейде бөгде заттардың болуы * Көмейдің шырышты қабығында папилломалардың, полиптердің және түсініксіз этиология түйіндерінің пайда болуы * Вокалдық сым функциясының бұзылуы. |